التهابات لثه چیست؟
التهابات لثه یک بیماری شایع دهان و دندان است که باعث التهاب و قرمزی لثهها میشود. این وضعیت معمولاً ناشی از تجمع پلاکهای باکتریایی روی دندانها و لثهها است. پلاک یک لایه چسبنده و بیرنگ از باکتریها است که بهطور مداوم روی دندانها تشکیل میشود. اگر پلاکها به درستی و بهطور منظم تمیز نشوند، میتوانند سخت شوند و به جرم دندانی (تارتار) تبدیل شوند، که این باعث تحریک و التهاب لثهها میشود.
دلایل ایجاد التهابات لثه چیست؟
التهابات لثه، که به عنوان “ژنژیویت” نیز شناخته میشود، معمولاً ناشی از تجمع پلاکهای باکتریایی روی دندانها و لثهها است. با این حال، عوامل مختلفی میتوانند به ایجاد و تشدید این التهابات کمک کنند:
دلایل اصلی التهابات لثه
پلاکهای باکتریایی:
تجمع پلاکهای باکتریایی روی دندانها و لثهها اصلیترین عامل ایجاد التهاب لثه است. پلاکها ترکیبی از باکتریها، ذرات غذا، و بزاق هستند که اگر به موقع تمیز نشوند، میتوانند به التهاب و عفونت منجر شوند.
عدم رعایت بهداشت دهان و دندان:
مسواک نزدن منظم و استفاده نکردن از نخ دندان باعث میشود پلاکهای باکتریایی روی دندانها جمع شوند و باعث التهاب لثه شوند.
سیگار کشیدن و استفاده از محصولات توتون:
سیگار کشیدن میتواند جریان خون به لثهها را کاهش دهد و باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن شود که این امر میتواند التهاب لثه را تشدید کند.
تغییرات هورمونی:
تغییرات هورمونی در دوران بارداری، قاعدگی، یائسگی، و بلوغ میتوانند حساسیت لثهها را افزایش دهند و آنها را مستعد التهاب کنند.
دیابت:
افراد دیابتی بیشتر در معرض خطر ابتلا به التهاب لثه و بیماریهای پریودنتال هستند زیرا دیابت میتواند جریان خون به لثهها را کاهش دهد و سیستم ایمنی را تضعیف کند.
داروها:
برخی داروها میتوانند تولید بزاق را کاهش دهند که این میتواند منجر به خشکی دهان و افزایش تجمع پلاکها شود. داروهایی مثل داروهای ضد تشنج و برخی داروهای ضد فشار خون نیز میتوانند باعث تورم و رشد بیش از حد بافت لثه شوند.
عوامل ژنتیکی:
برخی افراد به دلیل عوامل ژنتیکی بیشتر مستعد ابتلا به بیماریهای لثه هستند.
استرس:
استرس میتواند بر سیستم ایمنی بدن تاثیر بگذارد و بدن را کمتر قادر به مقابله با عفونتها کند، از جمله عفونتهای لثه.
تغذیه نامناسب:
کمبود ویتامینها و مواد مغذی ضروری میتواند سلامت لثهها را تحت تاثیر قرار دهد و آنها را مستعد التهاب کند. برای مثال، کمبود ویتامین C میتواند منجر به خونریزی و التهاب لثهها شود.
راههای پیشگیری
برای پیشگیری از التهابات لثه، رعایت بهداشت دهان و دندان، مسواک زدن و استفاده از نخ دندان بهطور منظم، ترک سیگار، و مراجعه منظم به دندانپزشک برای چکاپهای دورهای و پاکسازی حرفهای توصیه میشود.
علائم و نشانه های بیماری التهاب لثه
بیماری التهاب لثه (ژنژیویت) دارای علائم و نشانههایی است که میتواند بهطور واضح قابل تشخیص باشد. این علائم عبارتند از:
قرمزی و تورم لثهها:
لثهها ممکن است قرمز و متورم شوند، در مقایسه با لثههای سالم که به طور طبیعی صورتی رنگ هستند.
خونریزی لثهها:
خونریزی لثهها هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان یکی از نشانههای شایع التهاب لثه است.
لثههای حساس به لمس:
لثهها ممکن است حساس و دردناک شوند، به خصوص هنگام خوردن غذاهای سخت یا داغ.
بوی بد دهان:
بوی بد دهان یا هالیتوز میتواند نتیجه تجمع باکتریها و پلاکهای باکتریایی باشد.
عقبرفتگی لثهها:
در موارد شدیدتر، لثهها ممکن است از سطح دندانها عقب بروند و باعث شوند دندانها بلندتر به نظر برسند.
تغییر رنگ لثهها:
لثههای سالم به رنگ صورتی هستند، اما در صورت التهاب ممکن است به رنگ قرمز تیره یا بنفش تغییر کنند.
تشکیل جرم دندانی:
در صورت عدم تمیز کردن منظم دندانها، پلاکها ممکن است به جرم (تارتار) تبدیل شوند که به سختی قابل تمیز کردن است و نیاز به پاکسازی حرفهای دارد.
فاصله افتادن بین دندانها:
در برخی موارد، التهاب مزمن لثه میتواند باعث فاصله افتادن بین دندانها شود.
حساسیت دندانها:
التهاب لثه ممکن است باعث حساسیت دندانها به گرما، سرما یا فشار شود.
نشانههای پیشرفتهتر (در صورت عدم درمان)
اگر التهاب لثه به موقع درمان نشود، ممکن است به بیماری پیشرفتهتری به نام پریودنتیت تبدیل شود که علائم زیر را دارد:
لق شدن دندانها:
بافتهای حمایت کننده دندان ممکن است تخریب شوند و دندانها لق شوند.
تشکیل جرم های عمیق بین دندان و لثه:
باکتریها ممکن است به زیر خط لثه نفوذ کنند و جرم های عمیقی ایجاد کنند که باعث تشدید عفونت و التهاب میشود.
درد مداوم:
درد لثهها و دندانها ممکن است به طور مداوم احساس شود.
برای درمان التهابات لثه چکار کنیم؟
درمان التهابات لثه (ژنژیویت) شامل رعایت بهداشت دهان و دندان، استفاده از داروها و در موارد شدیدتر، مراجعه به دندانپزشک برای اقدامات حرفهای میباشد. در اینجا چندین راهکار برای درمان و مدیریت التهاب لثه آورده شده است:
رعایت بهداشت دهان و دندان
مسواک زدن منظم:
حداقل دو بار در روز با استفاده از مسواک نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
استفاده از نخ دندان:
حداقل یک بار در روز از نخ دندان برای تمیز کردن بین دندانها و زیر خط لثه استفاده کنید.
دهانشویه ضدعفونیکننده:
استفاده از دهانشویههای ضدباکتریایی میتواند به کاهش باکتریها و پلاکهای باکتریایی کمک کند.
مراجعه به دندانپزشک
پاکسازی حرفهای:
دندانپزشک میتواند جرم دندانی (تارتار) را که با مسواک و نخ دندان قابل تمیز کردن نیست، بردارد. این فرآیند به نام جرمگیری یا پاکسازی حرفهای شناخته میشود.
چکاپهای منظم:
مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینات دورهای و تمیزکاریهای حرفهای بسیار مهم است.
تغییر سبک زندگی
ترک سیگار:
سیگار کشیدن میتواند التهاب لثه را تشدید کند و ترک آن به بهبود سلامت لثهها کمک میکند.
تغذیه سالم:
مصرف غذاهای سالم و متعادل، بهویژه غذاهایی که غنی از ویتامینها و مواد معدنی هستند، میتواند به سلامت لثهها کمک کند.
مدیریت استرس:
استرس میتواند بر سیستم ایمنی بدن تاثیر منفی بگذارد، بنابراین مدیریت استرس از طریق ورزش، یوگا یا تکنیکهای آرامشبخش میتواند مفید باشد.
استفاده از داروها
ژلها و دهانشویههای تجویز شده:
دندانپزشک ممکن است ژلها یا دهانشویههای حاوی کلرهگزیدین یا سایر مواد ضدعفونیکننده را تجویز کند.
آنتیبیوتیکها:
در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به استفاده از آنتیبیوتیکها برای کنترل عفونت باشد.
درمانهای خانگی
آب نمک:
شستشو دهان با محلول آب نمک (یک قاشق چایخوری نمک در یک لیوان آب گرم) میتواند به کاهش التهاب و تسکین لثهها کمک کند.
ژل آلوئه ورا:
استفاده از ژل آلوئه ورا به عنوان یک ماده طبیعی ضدالتهاب میتواند به کاهش تورم و التهاب کمک کند.
پیگیری درمان:
پس از شروع درمان، پیگیری و نظارت بر بهبود وضعیت لثهها بسیار مهم است. هر گونه تغییر یا عدم بهبود باید با دندانپزشک در میان گذاشته شود.
