آب مروارید چیست؟همه چیز درباره آب مروارید
آب مروارید یا کاتاراکت (Cataract) به کدری یا تاری عدسی چشم اطلاق میشود که منجر به کاهش بینایی می‌گردد. عدسی چشم در حالت طبیعی شفاف است و به نور اجازه می‌دهد تا به شبکیه برسد، جایی که تصویر تشکیل میشود و به مغز ارسال می‌گردد. اما در آب مروارید، عدسی چشم کدر شده و نور نمی‌تواند به خوبی عبور کند، که باعث تاری دید میشود.
آب مروارید چه علائمی دارد؟
آب مروارید (کاتاراکت) علائم متنوعی دارد که معمولاً به مرور زمان و با پیشرفت بیماری بیشتر می‌شوند. برخی از علائم شایع آب مروارید عبارتند از:
تاری دید:دیدن اجسام به طور واضح مشکل میشود و ممکن است مانند این باشد که از پشت یک شیشه‌ی کدر به دنیا نگاه می‌کنید.
کاهش دید در شب:رانندگی و دیدن در شرایط نوری ضعیف دشوار میشود.
حساسیت به نور و خیرگی:نورهای روشن می‌توانند موجب درد و ناراحتی شوند و خیرگی از چراغ‌های جلو خودروها یا خورشید بیشتر میشود.
نیاز به تغییر مکرر در نسخه عینک یا لنز تماسی:ممکن است نیاز داشته باشید که بیشتر از حد معمول به عینک‌فروش مراجعه کنید تا نسخه عینک یا لنز تماسی خود را تغییر دهید.
دید دوگانه یا تصاویر اضافی در یک چشم:ممکن است به جای یک تصویر، دو یا چند تصویر ببینید.
رنگ‌های محو شده یا زرد شده:رنگ‌ها ممکن است کمتر روشن و زنده به نظر برسند.
نیاز به نور بیشتر برای خواندن:ممکن است نیاز داشته باشید که هنگام خواندن از نور بیشتر یا لامپ قوی‌تری استفاده کنید.
تغییرات در توانایی تمایز رنگ‌ها: برخی افراد ممکن است متوجه شوند که توانایی‌شان برای تمایز بین رنگ‌ها کاهش یافته است.
این علائم ممکن است به تدریج و در طول زمان افزایش یابند. اگر هر یک از این علائم را تجربه می‌کنید، مراجعه به یک چشم‌پزشک برای بررسی و تشخیص دقیق توصیه میشود. درمان مناسب، به ویژه در مراحل پیشرفته آب مروارید، معمولاً شامل جراحی برای جایگزینی عدسی کدر شده با یک عدسی مصنوعی است.
مطالعه بیشتر: علائم شکستگی شبکیه.
چه زمانی لازم است اقدام به درمان کنیم؟
اقدام به درمان آب مروارید زمانی لازم است که علائم آن به حدی شدت پیدا کنند که به طور قابل ملاحظه‌ای بر زندگی روزمره و توانایی انجام فعالیت‌های عادی تأثیر بگذارند. این ممکن است شامل موارد زیر باشد:
اختلال در فعالیت‌های روزانه: زمانی که تاری دید، خیرگی یا کاهش دید در شب باعث مشکلاتی در فعالیت‌های روزانه مانند رانندگی، خواندن، یا انجام کارهای خانگی شود.
کاهش کیفیت زندگی: اگر احساس کنید که آب مروارید کیفیت زندگی شما را کاهش داده و نمی‌توانید از فعالیت‌هایی که قبلاً لذت می‌بردید به خوبی بهره‌مند شوید.
تغییر مکرر در نسخه عینک: نیاز به تغییر مکرر در نسخه عینک یا لنز تماسی به دلیل پیشرفت آب مروارید.
نیاز به نور بیشتر: زمانی که نیاز به نور بیشتر برای انجام فعالیت‌هایی مانند خواندن یا کار با کامپیوتر دارید.
در این مواقع، مراجعه به یک چشم‌پزشک ضروری است. پزشک با بررسی وضعیت چشم و میزان تاثیر آب مروارید بر بینایی، می‌تواند تشخیص دهد که آیا نیاز به جراحی یا سایر روش‌های درمانی وجود دارد یا خیر.
جراحی آب مروارید
جراحی آب مروارید یکی از رایج‌ترین و مؤثرترین روش‌های درمان است. در این جراحی، عدسی کدر شده برداشته شده و با یک عدسی مصنوعی شفاف جایگزین میشود. این جراحی معمولاً ایمن و با موفقیت بالاست و بهبود قابل توجهی در بینایی ایجاد می‌کند.
زمانی که جراحی فوریت ندارد
اگر آب مروارید در مراحل اولیه است و علائم آن هنوز شدید نشده‌اند، ممکن است پزشک شما توصیه کند که تا زمان شدیدتر شدن علائم صبر کنید. در این مدت، استفاده از عینک‌های مناسب، لنزهای تماسی و بهبود روشنایی محیط می‌تواند به کاهش مشکلات بینایی کمک کند.
مراقبت‌های پیشگیرانه
همچنین مهم است که به مراقبت‌های پیشگیرانه توجه کنید، از جمله:
مراجعه منظم به چشم‌پزشک برای معاینات چشمی.
استفاده از عینک آفتابی با فیلتر UV برای حفاظت از چشم‌ها در برابر نور خورشید.
حفظ یک سبک زندگی سالم شامل تغذیه مناسب و کنترل بیماری‌های مزمنی مانند دیابت.
توجه به این نکات می‌تواند به تشخیص زودهنگام و مدیریت بهتر آب مروارید کمک کند.
مطالعه بیشتر: فواید لوتئین برای سلامت چشم.
آب مروارید به چه علت اتفاق میوفتد؟
آب مروارید (کاتاراکت) به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد که می‌تواند شامل عوامل طبیعی مانند پیری و همچنین عوامل محیطی و ژنتیکی باشد. در زیر برخی از علل رایج آب مروارید آورده شده است:
1. پیری:
تغییرات طبیعی در عدسی چشم: با افزایش سن، عدسی چشم پروتئین‌هایی تولید می‌کند که تجمع آنها می‌تواند باعث کدری عدسی شود. این فرآیند معمولاً به تدریج اتفاق می‌افتد و یکی از علل اصلی آب مروارید است.
2. آسیب‌های چشمی:
آسیب مستقیم به چشم: ضربه یا آسیب‌های دیگر به چشم می‌توانند باعث آسیب به عدسی و در نتیجه ایجاد آب مروارید شوند.
3. بیماری‌های چشمی:
التهاب‌ها و عفونت‌های چشمی: برخی از بیماری‌های چشمی مانند التهاب عنبیه (یووئیت) می‌توانند منجر به آب مروارید شوند.
4. بیماری‌های عمومی:
دیابت: افراد مبتلا به دیابت خطر بالاتری برای ابتلا به آب مروارید دارند. قند خون بالا می‌تواند باعث تغییرات در عدسی چشم و تشکیل آب مروارید شود.
5. مصرف طولانی‌مدت داروها:
استروئیدها: مصرف طولانی‌مدت داروهای کورتیکواستروئید می‌تواند ریسک آب مروارید را افزایش دهد.
6. قرار گرفتن در معرض اشعه:
اشعه ماوراء بنفش (UV): قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض نور خورشید بدون استفاده از محافظ چشمی مناسب (عینک آفتابی با فیلتر UV) می‌تواند خطر آب مروارید را افزایش دهد.
اشعه ایکس و رادیوتراپی: افرادی که تحت درمان با اشعه ایکس یا رادیوتراپی قرار گرفته‌اند ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند.
7. عوامل ژنتیکی و مادرزادی:
آب مروارید مادرزادی: برخی نوزادان ممکن است با آب مروارید به دنیا بیایند یا در دوران کودکی به آن مبتلا شوند. این نوع آب مروارید معمولاً به دلایل ژنتیکی یا عفونت‌های دوران بارداری مادر اتفاق می‌افتد.
8. سبک زندگی و عادات:
مصرف دخانیات و الکل: مصرف دخانیات و مصرف زیاد الکل می‌تواند ریسک ابتلا به آب مروارید را افزایش دهد.
تغذیه نامناسب: کمبود مواد مغذی مانند ویتامین‌های آنتی‌اکسیدان (C و E) ممکن است با افزایش خطر آب مروارید مرتبط باشد.
9. عوامل محیطی:
آلودگی هوا: قرار گرفتن در معرض آلودگی‌های محیطی نیز می‌تواند به بروز آب مروارید کمک کند.
توجه به این موارد می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به آب مروارید و مدیریت بهتر آن کمک کند.
آب مروارید به چه شکل هایی ایجاد میشود؟
آب مروارید انواع مختلفی دارد که هر کدام بر اساس محل تشکیل کدورت در عدسی چشم و علل ایجاد آن متفاوت هستند. در اینجا به برخی از انواع رایج آب مروارید اشاره می‌کنیم:
1. آب مروارید هسته‌ای (Nuclear Cataract):
محل تشکیل: در مرکز (هسته) عدسی.
ویژگی‌ها: این نوع معمولاً به مرور زمان با افزایش سن ایجاد میشود. دید به تدریج تار شده و ممکن است در مراحل اولیه حتی باعث بهبود دید نزدیک شود (بهبود موقتی در دید نزدیک به دلیل تغییرات در انکسار عدسی).
علائم: تاری دید، مشکلات در دید دور، دیدن هاله‌ها در اطراف چراغ‌ها.
2. آب مروارید کورتیکال (Cortical Cataract):
محل تشکیل: در اطراف لبه‌های عدسی (قشر عدسی).
ویژگی‌ها: این نوع با خطوط یا لکه‌های سفید یا مات که از لبه‌های عدسی به سمت مرکز حرکت می‌کنند، مشخص میشود.
علائم: خیرگی و مشکلات در دید شب، دید دوگانه، حساسیت به نور.
3. آب مروارید زیرکپسولی خلفی (Posterior Subcapsular Cataract):
محل تشکیل: در پشت عدسی، درست در جلوی کپسول عدسی.
ویژگی‌ها: این نوع معمولاً سریع‌تر از سایر انواع پیشرفت می‌کند و بیشتر در افراد جوان‌تر رخ می‌دهد، به‌ویژه در کسانی که داروهای استروئیدی مصرف می‌کنند یا مبتلا به دیابت هستند.
علائم: کاهش دید در نور شدید، مشکلات در خواندن، خیرگی شدید.
4. آب مروارید مادرزادی (Congenital Cataract):
محل تشکیل: از زمان تولد یا در دوران کودکی.
ویژگی‌ها: می‌تواند ناشی از عوامل ژنتیکی، عفونت‌های دوران بارداری مادر، یا بیماری‌های متابولیکی باشد.
علائم: معمولاً در معاینات نوزادان تشخیص داده میشود. اگر شدید باشد، ممکن است نیاز به جراحی زودهنگام داشته باشد.
5. آب مروارید ثانویه (Secondary Cataract):
محل تشکیل: پس از جراحی آب مروارید یا به دلیل بیماری‌های دیگر.
ویژگی‌ها: این نوع به دلیل عوارض جانبی برخی از بیماری‌ها مانند دیابت یا به عنوان عارضه جراحی‌های چشمی (مانند جراحی گلوکوم) رخ می‌دهد.
علائم: مشابه سایر انواع آب مروارید.
6. آب مروارید ناشی از ضربه (Traumatic Cataract):
محل تشکیل: به دلیل آسیب به چشم.
ویژگی‌ها: ممکن است سال‌ها پس از آسیب به چشم ظاهر شود.
علائم: تاری دید و کاهش دید.
7. آب مروارید ناشی از اشعه (Radiation Cataract):
محل تشکیل: به دلیل قرار گرفتن در معرض اشعه.
ویژگی‌ها: ممکن است در افرادی که تحت درمان‌های رادیوتراپی قرار گرفته‌اند، رخ دهد.
علائم: تاری دید و حساسیت به نور.
برای پیشگیری از بیماری آب مروارید چکار کنیم؟
پیشگیری از آب مروارید شامل اتخاذ سبک زندگی سالم و رعایت برخی اصول مراقبتی است که می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کند. در اینجا چند راهکار برای پیشگیری از آب مروارید آورده شده است:
محافظت از چشم‌ها در برابر نور خورشید:
استفاده از عینک آفتابی: استفاده از عینک‌های آفتابی با فیلتر UV-A و UV-B برای محافظت از چشم‌ها در برابر اشعه‌های مضر خورشید.
استفاده از کلاه: کلاه‌های لبه‌دار می‌توانند به کاهش تابش مستقیم نور خورشید به چشم‌ها کمک کنند.
تغذیه سالم:
مصرف میوه‌ها و سبزیجات: مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها مانند ویتامین C و E می‌توانند به حفظ سلامت چشم‌ها کمک کنند.
سبزیجات برگ‌دار، میوه‌های رنگارنگ و آجیل‌ها منابع خوبی از این مواد مغذی هستند.
مصرف امگا-3: اسیدهای چرب امگا-3 موجود در ماهی‌ها نیز می‌توانند به سلامت چشم‌ها کمک کنند.
ترک دخانیات:
قطع مصرف سیگار: سیگار کشیدن یکی از عوامل مهم خطر برای آب مروارید است. ترک سیگار می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کند.
کنترل بیماری‌های مزمن:
مدیریت دیابت: کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت می‌تواند به کاهش خطر آب مروارید کمک کند.
کنترل فشار خون: حفظ فشار خون در محدوده‌ی طبیعی نیز می‌تواند مؤثر باشد.
معاینات منظم چشمی:
مراجعه به چشم‌پزشک: معاینات منظم چشمی می‌تواند به تشخیص زودهنگام آب مروارید و سایر مشکلات چشمی کمک کند. افراد بالای ۶۰ سال باید حداقل سالی یک بار معاینه چشمی داشته باشند.
اجتناب از مصرف بیش از حد الکل:
مصرف معتدل: مصرف زیاد الکل می‌تواند خطر ابتلا به آب مروارید را افزایش دهد. مصرف معتدل الکل می‌تواند به کاهش این خطر کمک کند.
استفاده از محافظ چشم در محل کار:
محافظت در برابر آسیب‌های فیزیکی: استفاده از عینک‌های محافظ در محیط‌های کاری که خطر آسیب به چشم وجود دارد، می‌تواند از ایجاد آب مروارید جلوگیری کند.
پرهیز از مصرف طولانی‌مدت داروهای استروئیدی:
مصرف داروها با مشورت پزشک: داروهای استروئیدی می‌توانند خطر آب مروارید را افزایش دهند، بنابراین باید تحت نظر پزشک و با حداقل دوز لازم مصرف شوند.
حفظ وزن سالم:
کنترل وزن: حفظ وزن مناسب و جلوگیری از چاقی می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به دیابت و فشار خون بالا که از عوامل خطر آب مروارید هستند، کمک کند.
افزایش فعالیت بدنی:
ورزش منظم: فعالیت بدنی منظم می‌تواند به حفظ سلامت عمومی بدن و از جمله سلامت چشم‌ها کمک کند.
با رعایت این نکات و حفظ یک سبک زندگی سالم، می‌توان به کاهش خطر ابتلا به آب مروارید و حفظ سلامت چشم‌ها کمک کرد.
