عفونت کلیه یا پیلونفریت، یکی از مشکلات شایع در دستگاه ادراری است که در صورت بی‌توجهی به علائم اولیه، می‌تواند به یک عارضه جدی تبدیل شود. این نوع عفونت معمولاً از عفونت‌های مثانه شروع میشود و در صورت گسترش، می‌تواند منجر به آسیب بافت کلیه و حتی نارسایی کلیوی گردد. در این مقاله قصد داریم بررسی کنیم که آیا عفونت کلیه خطرناک است و چه عواملی می‌توانند خطرات آن را تشدید کنند. پس در ادامه با ما همراه باشید تا به این پرسش پاسخ دهیم و اطلاعات بیشتری درباره پیشگیری و درمان این عارضه به دست آورید.
عفونت کلیه چیست؟
کلیه‌ها نقش اساسی در عملکرد دستگاه ادراری دارند و از طریق حالب‌ها به سایر بخش‌های مجاری ادراری مانند مثانه و مجرای ادرار متصل هستند. در صورتی که عفونت مثانه به‌موقع درمان نشود، باکتری‌ها و عوامل عفونی می‌توانند از طریق حالب‌ها به کلیه‌ها نفوذ کنند و منجر به عفونت کلیه شوند. این وضعیت می‌تواند به مشکلات جدی منجر شود و در موارد پیشرفته حتی زندگی فرد را به خطر بیندازد. به همین دلیل، عفونت کلیه که به آن پیلونفریت نیز گفته میشود، یکی از شایع‌ترین و مهم‌ترین بیماری‌های کلیوی محسوب میشود که نیازمند تشخیص و درمان سریع است.
آیا عفونت کلیه خطرناک است
آیا عفونت کلیه خطرناک است؟ پاسخ به این سوال مثبت است، به‌ویژه اگر این عارضه به موقع تشخیص داده نشود و درمان مناسب صورت نگیرد. عفونت کلیه، یا همان پیلونفریت، در صورت پیشرفت می‌تواند مشکلات جدی و گاه تهدیدکننده‌ای برای سلامت فرد به وجود آورد. این نوع عفونت با نفوذ باکتری‌ها به کلیه‌ها شروع میشود و اگر درمان مناسب به تأخیر بیفتد، باکتری‌ها ممکن است به سایر نقاط بدن گسترش یابند و منجر به عوارض پیچیده‌تری شوند. از این رو، اهمیت تشخیص زودهنگام و شروع درمان غیرقابل انکار است.
در صورت عدم درمان به‌موقع، پیلونفریت می‌تواند باعث گسترش عفونت به جریان خون شده و حالتی به نام سپسیس یا مسمومیت خونی را ایجاد کند که جان بیمار را به خطر می‌اندازد. علاوه بر این، عدم مدیریت صحیح این بیماری می‌تواند به آسیب‌های دائمی در بافت‌های کلیه منجر شود که به مرور زمان عملکرد کلیه را کاهش داده و حتی ممکن است به نارسایی کلیوی منجر شود. آبسه کلیوی نیز از دیگر عوارض احتمالی است که در آن، توده‌های چرکی در کلیه‌ها شکل می‌گیرند و نیاز به درمان‌های جدی‌تری همچون جراحی پیدا می‌کند.
یکی از نگرانی‌های بزرگ در ارتباط با عفونت‌های کلیوی، تأثیر آن بر فشار خون است. عفونت‌های شدید و طولانی‌مدت ممکن است باعث اختلال در خون‌رسانی کلیه‌ها و افزایش فشار خون شوند که خود عاملی برای مشکلات قلبی و عروقی به حساب می‌آید. بنابراین، در صورت مشاهده علائم عفونت کلیه همچون درد شدید در پهلوها، تب، تهوع، و تکرر ادرار، باید فوراً به پزشک متخصص مراجعه کنید تا از بروز این عوارض پیشگیری شود.
تشخیص و درمان به موقع عفونت کلیه می‌تواند از آسیب‌های جدی جلوگیری کرده و سلامت کلیه‌ها و بدن را حفظ کند. پزشک متخصص با انجام آزمایش‌های مناسب و تجویز داروهای ضدباکتری، به کنترل و مهار عفونت کمک می‌کند و مانع از بروز مشکلات جدی‌تری میشود. از همین‌رو، اهمیت مراجعه سریع به پزشک و دریافت مشاوره پزشکی در صورت مشاهده هرگونه علائم مشکوک، نباید نادیده گرفته شود.
علل عفونت کلیه
عفونت کلیه یا پیلونفریت معمولاً به دلیل عفونت مجاری ادراری ایجاد میشود. شایع‌ترین عامل این عفونت، باکتری اشریشیا کلی (E.coli) است که از طریق دستگاه تناسلی وارد مجرای ادراری شده و با عبور از مثانه و حالب‌ها به کلیه‌ها می‌رسد. این نوع عفونت که به دلیل ارتباط نزدیک مجاری ادراری و تناسلی رخ می‌دهد، در زنان به دلیل کوتاه‌تر بودن مجرای ادراری نسبت به مردان شایع‌تر است. علاوه بر این، برخی از عفونت‌ها می‌توانند از طریق جریان خون به کلیه‌ها برسند، اگرچه این حالت کمتر رایج است. برای مثال، در افرادی که دارای دریچه مصنوعی قلب یا مفصل مصنوعی هستند، احتمال انتقال عفونت از جریان خون به کلیه‌ها وجود دارد.
گاهی اوقات، باکتری‌های دیگری مانند استافیلوکوک نیز می‌توانند از طریق جریان خون به کلیه‌ها نفوذ کنند و عفونت ایجاد کنند. این نوع عفونت‌ها معمولاً به دلیل ضعف سیستم ایمنی یا مشکلات دیگر در بدن به وجود می‌آیند. از همین‌رو، شناخت عوامل مختلفی که باعث افزایش احتمال بروز پیلونفریت می‌شوند، بسیار اهمیت دارد.
برخی عوامل می‌توانند احتمال بروز عفونت کلیه را افزایش دهند و شناخت این عوامل به پیشگیری و درمان زودهنگام این بیماری کمک می‌کند:
جنسیت و آناتومی بدن
زنان به دلیل داشتن مجرای ادراری کوتاه‌تر نسبت به مردان، بیشتر در معرض عفونت‌های ادراری و پیلونفریت قرار دارند. این مسئله به دلیل نزدیک‌تر بودن مجرای ادراری به دستگاه تناسلی است که امکان ورود باکتری‌ها به مجاری ادراری را افزایش می‌دهد. همچنین، در دوران بارداری، خطر ابتلا به عفونت کلیه در زنان بیشتر است؛ زیرا تغییرات هورمونی و فشار بر روی مجاری ادراری می‌تواند باعث کندی جریان ادرار و افزایش احتمال عفونت شود.
انسداد مجرای ادراری
عواملی مانند سنگ کلیه، غده پروستات در مردان، و مشکلات ساختاری در مجاری ادراری می‌توانند باعث انسداد جریان ادرار شوند. این انسداد باعث میشود ادرار به طور کامل تخلیه نشود و باکتری‌ها فرصت بیشتری برای تکثیر و حرکت به سمت کلیه‌ها پیدا کنند. همچنین، هرگونه انسداد که باعث کاهش توانایی تخلیه کامل مثانه شود، می‌تواند خطر عفونت کلیه را افزایش دهد.
استفاده طولانی مدت از سوند ادراری
افرادی که به دلیل ناتوانی در حرکت یا پس از جراحی نیاز به استفاده از سوند ادراری دارند، بیشتر در معرض خطر عفونت‌های ادراری و پیلونفریت قرار دارند. سوند می‌تواند باکتری‌ها را به مجاری ادراری وارد کند و اگر به مدت طولانی استفاده شود، خطر عفونت کلیه افزایش می‌یابد.
ضعف سیستم ایمنی
افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر در معرض عفونت کلیه قرار می‌گیرند. بیماری‌هایی مانند دیابت، HIV، و استفاده از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی (مانند داروهای پس از پیوند اعضا) از جمله عواملی هستند که توانایی بدن برای مقابله با عفونت‌ها را کاهش می‌دهند. در این شرایط، باکتری‌ها به راحتی می‌توانند در بدن تکثیر شده و به کلیه‌ها آسیب برسانند.
آسیب به اعصاب اطراف مثانه
آسیب به اعصاب مثانه می‌تواند باعث عدم حس کردن درد یا ناراحتی ناشی از عفونت مثانه شود. این مشکل می‌تواند باعث بی‌اطلاعی فرد از وجود عفونت و گسترش آن به سمت کلیه‌ها شود. افرادی که به دلیل آسیب عصبی یا نخاعی توانایی حس دقیق عفونت‌ها را ندارند، باید به علائم دیگری مانند تغییرات در ادرار یا تب توجه کنند.
بیماری رفلاکس وزیکورترال
بیماری رفلاکس وزیکورترال که به برگشت ادرار از مثانه به سمت حالب‌ها و کلیه‌ها منجر میشود، می‌تواند خطر بروز پیلونفریت را افزایش دهد. در این حالت، ادرار به طور کامل از مجاری ادراری خارج نمی‌شود و بخشی از آن به سمت کلیه‌ها باز می‌گردد، که محیط مناسبی برای تکثیر باکتری‌ها ایجاد می‌کند. رفلاکس وزیکورترال بیشتر در کودکان شایع است و نیاز به پیگیری دقیق و درمان مناسب دارد.
آگاهی از این عوامل خطر و توجه به علائم اولیه عفونت کلیه می‌تواند از پیشرفت بیماری و بروز عوارض جدی جلوگیری کند. مراجعه به پزشک متخصص و انجام آزمایش‌های لازم برای تشخیص دقیق و شروع درمان به موقع از جمله اقداماتی است که به حفظ سلامت کلیه‌ها کمک می‌کند.
چگونه عفونت کلیه را تشخیص دهیم
علائم عفونت کلیه معمولاً طی ۲ تا ۳ روز پس از ابتلا ظاهر می‌شوند و می‌توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند. این علائم بسته به سن، جنسیت، و وضعیت کلی سلامتی فرد می‌توانند از خفیف تا شدید متغیر باشند. شناسایی به موقع این علائم بسیار اهمیت دارد تا از پیشرفت عفونت جلوگیری شود و به درمان زودهنگام کمک کند.
علائم اصلی عفونت کلیه که در مردان و زنان مشاهده میشود، شامل موارد زیر است:
تب و لرز
یکی از نخستین نشانه‌های عفونت کلیه، بروز تب بالا و لرز شدید است. این علائم معمولاً نشانه‌ای از این هستند که بدن در حال مبارزه با عفونت باکتریایی در کلیه‌هاست. تب ممکن است با سردرد، ضعف و احساس ناتوانی همراه باشد.
درد پشت، پهلو، و شکم
درد در ناحیه کمر، پهلو (Flank) و در برخی موارد شکم، یکی از علائم بارز عفونت کلیه است. این درد می‌تواند مبهم، شدید یا ناگهانی باشد و در ناحیه‌ای که کلیه آسیب دیده قرار دارد، بیشتر احساس شود. برخی افراد نیز درد را به صورت تیز و سوزان در ناحیه پهلو توصیف می‌کنند.
درد و سوزش هنگام ادرار کردن
یکی از علائم شایع عفونت‌های مجاری ادراری و کلیه، احساس درد و سوزش هنگام ادرار کردن است. این علامت ناشی از تحریک و التهاب مجاری ادراری و ورود باکتری‌ها به کلیه‌هاست.
تغییر در رنگ و بوی ادرار
در موارد عفونت شدید کلیه، ممکن است تغییراتی در رنگ و بوی ادرار مشاهده شود. ادرار ممکن است کدر، تیره، یا حتی همراه با خون (هماچوری) باشد. همچنین، بوی بد و تند ادرار می‌تواند نشان‌دهنده حضور باکتری‌ها و عفونت باشد.
تهوع و استفراغ
در برخی از افراد، عفونت کلیه می‌تواند باعث بروز علائم گوارشی مانند تهوع و استفراغ شود. این علائم معمولاً در اثر پاسخ بدن به عفونت و التهاب کلیه‌ها ایجاد می‌شوند و ممکن است با کاهش اشتها همراه باشند.
کاهش اشتها و خستگی مفرط
خستگی شدید و کاهش اشتها از دیگر علائمی است که می‌تواند نشان‌دهنده عفونت کلیه باشد. افراد مبتلا ممکن است احساس ضعف و ناتوانی کنند و تمایلی به غذا خوردن نداشته باشند، که این علائم نشان‌دهنده تلاش بدن برای مقابله با عفونت است.
وجود چرک یا خون در ادرار
حضور چرک یا خون در ادرار یکی از نشانه‌های جدی عفونت کلیه است. اگرچه این علامت در همه افراد دیده نمی‌شود، اما وجود آن می‌تواند نشان‌دهنده عفونت پیشرفته و نیاز به درمان فوری باشد.
ادرار کدر و بدبو
ادرار کدر و بدبو نیز از علائم هشداردهنده عفونت کلیه است. این تغییرات به دلیل حضور باکتری‌ها و سلول‌های التهابی در ادرار رخ می‌دهند و نیاز به بررسی توسط پزشک دارند.
علائم خاص در افراد مسن
در افراد بالای ۶۵ سال، علائم عفونت کلیه ممکن است کمی متفاوت باشد و علاوه بر نشانه‌های رایج، مشکلاتی مانند گیجی ذهنی و اختلال در گفتار را به همراه داشته باشد. این علائم ممکن است به دلیل تغییرات در سیستم ایمنی افراد مسن و واکنش بدن به عفونت رخ دهد. کاهش سطح هوشیاری، اختلال در تمرکز، و گفتار نامفهوم از جمله نشانه‌هایی هستند که نباید نادیده گرفته شوند، زیرا می‌توانند به سرعت به عفونت شدید منجر شوند.
تکرر و احساس نیاز فوری به ادرار کردن
افراد مبتلا به عفونت کلیه اغلب تکرر ادرار را تجربه می‌کنند و احساس نیاز مداوم به ادرار کردن دارند، حتی اگر مقدار ادرار کم باشد. این احساس می‌تواند با درد و سوزش هنگام ادرار همراه باشد که نشان‌دهنده وجود التهاب در مجاری ادراری است.
ایا عفونت کلیه قابل درمان است
عفونت کلیه یکی از مشکلات شایع مجاری ادراری است که معمولاً با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها قابل درمان است. پس از مراجعه به متخصص کلیه و مجاری ادراری (نفرولوژیست)، بیمار برای تشخیص دقیق عفونت، تحت آزمایش ادرار قرار می‌گیرد. نتایج این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا نوع و شدت عفونت را شناسایی کند. بر اساس این نتایج، پزشک داروی مناسب را برای مقابله با عفونت و کنترل علائم تجویز می‌کند که در بسیاری از موارد، آنتی‌بیوتیک‌ها انتخاب اصلی هستند.
برای عفونت کلیه چه بخوریم
شما می‌توانید همراه با مصرف دارو، از مواد غذایی مفید زیر استفاده کنید تا روند بهبود عفونت کلیه‌ها سریع‌تر شود:
- ویتامین C موجود در مرکبات مختلف مانند پرتقال و لیمو
- نوشیدن مایعات زیاد برای کمک به شستشوی کلیه‌ها
- پروبیوتیک‌ها که به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کنند
- آب جعفری که خواص ضدالتهابی دارد
- سیب و آب سیب به دلیل فیبر و آنتی‌اکسیدان های موجود
- روغن زیتون برای خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی
- سیر که دارای خواص آنتی‌باکتریال طبیعی است
- گل کلم به عنوان یک منبع غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی
- انگور قرمز به دلیل آنتی‌اکسیدان‌های قوی
- تخم‌مرغ به عنوان منبع پروتئین با کیفیت بالا
- آناناس که به دلیل آنزیم‌های ضدالتهابی مفید است
- کرنبری که به پیشگیری از عفونت‌های ادراری کمک می‌کند
با مصرف این مواد غذایی، می‌توانید به تقویت عملکرد کلیه‌ها و تسریع فرآیند دفع عفونت کمک کنید.
آیا عفونت کلیه باعث مرگ میشود
عدم درمان عفونت کلیه می‌تواند منجر به ورود عفونت به جریان خون شده و عواقب جدی مانند خطر مرگ را به همراه داشته باشد. بنابراین، مهم است که علائم اولیه عفونت مثانه را نادیده نگیرید و به سرعت برای درمان اقدام کنید. در صورت مشاهده علائم عفونت کلیه، مراجعه فوری به پزشک متخصص امری ضروری است تا از پیشرفت بیماری و ایجاد عوارض خطرناک جلوگیری شود.
گفتار پایانی
در این مقاله با عفونت کلیه و علائم آن آشنا شدیم و به این پرسش که آیا عفونت کلیه خطرناک است پاسخ دادیم. عفونت کلیه اگر به موقع تشخیص داده نشود و درمان نگردد، ممکن است عواقب جدی برای سلامتی فرد به همراه داشته باشد. بنابراین، شناخت علائم و اقدام سریع برای درمان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از اینکه تا انتهای این مقاله همراه ما بودید، سپاسگزاریم و امیدواریم اطلاعات ارائه شده برای شما مفید واقع شده باشد.
