همه چیز درباره بیماری لکه زرد
بیماری لکه زرد یا ماکولای شبکیه چشم چیست؟
بیماری لکه زرد یا ماکولای شبکیه چشم که به طور دقیق‌تر با نام “دژنراسیون ماکولا” شناخته میشود، یک بیماری چشمی است که ماکولا (مرکز بینایی شبکیه) را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند به از دست دادن بینایی مرکزی منجر شود. این بیماری عمدتاً در افراد مسن دیده میشود و یکی از علل اصلی نابینایی در افراد بالای 60 سال است.
انواع دژنراسیون ماکولا(لکه زرد)
دژنراسیون ماکولا نوع خشک (Dry AMD):
شایع‌ترین نوع دژنراسیون ماکولا است و حدود 85-90٪ از موارد را شامل میشود.
در این نوع، سلول‌های حساس به نور در ماکولا به تدریج تجزیه می‌شوند و باعث از دست رفتن بینایی مرکزی می‌شوند.
معمولاً به آهستگی پیشرفت می‌کند.
دژنراسیون ماکولا نوع مرطوب (Wet AMD):
کمتر شایع اما جدی‌تر است.
رشد غیر طبیعی رگ‌های خونی در زیر ماکولا که ممکن است خونریزی و نشت مایعات ایجاد کنند، باعث آسیب سریع‌تر به ماکولا میشود.
این نوع می‌تواند منجر به از دست دادن سریع بینایی شود.
مطالعه بیشتر: فواید لوتئین برای سلامت چشم.
علائم و نشانه های بیماری ماکولای شبکیه چشمی (لکه زرد)
دژنراسیون ماکولا (Macular Degeneration) که به اختصار AMD (Age-related Macular Degeneration) نیز نامیده میشود، عمدتاً در افراد مسن رخ می‌دهد و باعث از دست رفتن بینایی مرکزی میشود. در زیر علائم و نشانه‌های این بیماری را با جزئیات توضیح می‌دهیم:
1. کاهش دید مرکزی
توضیحات: دید مرکزی کاهش می‌یابد، به طوری که فرد ممکن است در دیدن جزئیات دقیق مانند خواندن یا تشخیص چهره‌ها مشکل داشته باشد.
مثال‌ها: هنگام خواندن یک کتاب، حروف ممکن است تار یا محو به نظر برسند.
2. اعوجاج دید
توضیحات: خطوط صاف ممکن است به نظر موج‌دار یا خمیده بیایند.
مثال‌ها: هنگام نگاه کردن به پنجره یا الگوهای تکراری، خطوط افقی یا عمودی ممکن است منحنی یا شکسته به نظر برسند.
3. نقطه‌های تاریک یا تیره در میدان دید
توضیحات: نقاط تاریک یا تیره ممکن است در مرکز میدان دید ظاهر شوند.
مثال‌ها: یک لکه تیره یا سایه‌ای در مرکز دید که نمی‌تواند با حرکت چشم پاک شود.
4. مشکل در تشخیص چهره‌ها
توضیحات: از آنجا که بینایی مرکزی تحت تاثیر قرار می‌گیرد، تشخیص چهره‌ها دشوار میشود.
مثال‌ها: ناتوانی در شناسایی چهره‌های آشنا حتی در فاصله نزدیک.
5. کاهش وضوح رنگ‌ها
توضیحات: رنگ‌ها ممکن است کمتر زنده و شفاف به نظر برسند.
مثال‌ها: تفاوت در تشخیص رنگ‌ها ممکن است مشکل‌ساز شود، به ویژه در فعالیت‌هایی که نیاز به دقت رنگ دارند.
6. نیاز به نور بیشتر
توضیحات: افراد مبتلا به دژنراسیون ماکولا ممکن است نیاز به نور بیشتری برای انجام فعالیت‌هایی مانند خواندن داشته باشند.
مثال‌ها: نیاز به استفاده از چراغ‌های روشن‌تر یا لامپ‌های قوی‌تر برای خواندن.
7. مشکل در دید کم‌نور
توضیحات: تطابق با تغییرات نور ممکن است مشکل شود و دید در شرایط نور کم کاهش یابد.
مثال‌ها: مشکل در دیدن اشیاء در غروب، شب یا در اتاق‌های تاریک.
8. اندازه‌نمایی تصاویر
توضیحات: تصاویر ممکن است به نظر بزرگتر یا کوچکتر از حد واقعی بیایند.
مثال‌ها: اشیاء ممکن است به نظر بزرگتر یا کوچکتر از آنچه هستند دیده شوند، که می‌تواند باعث سردرگمی در تخمین فاصله‌ها و اندازه‌ها شود.
دژنراسیون ماکولا یک بیماری جدی است که می‌تواند به از دست رفتن بینایی مرکزی منجر شود. شناخت علائم و نشانه‌های این بیماری، به ویژه در مراحل اولیه، می‌تواند به تشخیص زودهنگام و مدیریت بهتر بیماری کمک کند. در صورت تجربه هر یک از این علائم، مشورت با یک چشم‌پزشک ضروری است.
مطالعه بیشتر: 9ویتامین برای سلامت چشم.
چه کسانی در معرض مبتلا شدن به بیماری دژنراسیون ماکولا(لکه زرد) میباشند؟
دژنراسیون ماکولا (AMD) یک بیماری شایع چشمی است که معمولاً در افراد مسن رخ می‌دهد. چندین عامل خطر می‌تواند شانس ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. در ادامه، گروه‌هایی که در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دژنراسیون ماکولا هستند، بررسی می‌شوند:
1. سن
بزرگسالان مسن: دژنراسیون ماکولا عمدتاً افراد بالای 60 سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد و خطر آن با افزایش سن افزایش می‌یابد.
2. عوامل ژنتیکی
سابقه خانوادگی: افرادی که یکی از اعضای خانواده نزدیکشان به دژنراسیون ماکولا مبتلا بوده، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
3. نژاد
نژاد قفقازی: افراد با پوست روشن (قفقازی) بیشتر در معرض ابتلا به دژنراسیون ماکولا هستند.
4. سیگار کشیدن
سیگار کشیدن: افراد سیگاری یا کسانی که سابقه سیگار کشیدن دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دژنراسیون ماکولا هستند. سیگار کشیدن می‌تواند باعث افزایش آسیب اکسیداتیو به شبکیه شود.
5. چاقی و اضافه وزن
چاقی: افراد چاق یا دارای اضافه وزن نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دژنراسیون ماکولا قرار دارند. چاقی می‌تواند با افزایش التهاب و آسیب به عروق خونی شبکیه مرتبط باشد.
6. فشار خون بالا
فشار خون بالا: فشار خون بالا می‌تواند باعث آسیب به عروق خونی شبکیه و افزایش خطر دژنراسیون ماکولا شود.
7. بیماری‌های قلبی‌عروقی
بیماری‌های قلبی‌عروقی: افراد با سابقه بیماری‌های قلبی‌عروقی نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دژنراسیون ماکولا هستند.
8. تغذیه نامناسب
رژیم غذایی کم‌مواد مغذی: رژیم غذایی کم آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها (مانند ویتامین‌های C و E) و مواد معدنی (مانند زینک) می‌تواند خطر ابتلا به دژنراسیون ماکولا را افزایش دهد.
9. قرار گرفتن در معرض نور ماوراء بنفش (UV)
نور ماوراء بنفش: قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید بدون حفاظت می‌تواند به شبکیه آسیب برساند و خطر دژنراسیون ماکولا را افزایش دهد.
10. جنسیت
زنان: زنان بیشتر در معرض ابتلا به دژنراسیون ماکولا هستند، احتمالاً به دلیل عمر طولانی‌تر و تغییرات هورمونی پس از یائسگی.
11. عفونت‌های مزمن
التهاب مزمن: التهاب مزمن و عفونت‌های مزمن می‌تواند به شبکیه آسیب برساند و خطر دژنراسیون ماکولا را افزایش دهد.
دژنراسیون ماکولا می‌تواند بر اساس عوامل مختلفی از جمله سن، ژنتیک، شیوه زندگی و شرایط پزشکی بروز یابد. درک این عوامل خطر می‌تواند به پیشگیری و مدیریت بهتر بیماری کمک کند.
چگونه بیماری دژنراسیون ماکولا (بیماری لکه زرد) درمان میشود؟
درمان دژنراسیون ماکولا (AMD) به نوع و شدت بیماری بستگی دارد. دو نوع اصلی دژنراسیون ماکولا وجود دارد: نوع خشک (Dry AMD) و نوع مرطوب (Wet AMD). درمان‌ها و روش‌های مدیریت این بیماری شامل موارد زیر است:
درمان‌های دژنراسیون ماکولا نوع خشک (Dry AMD):
1. مکمل‌های ویتامینی و مواد معدنی
مطالعات AREDS: تحقیقاتی مانند AREDS (Age-Related Eye Disease Study) نشان داده‌اند که مکمل‌های خاصی می‌توانند پیشرفت نوع خشک دژنراسیون ماکولا را کند کنند. این مکمل‌ها معمولاً شامل ویتامین C، ویتامین E، زینک، مس، لوتئین و زآگزانتین هستند.
دوز و مصرف: توصیه میشود که تحت نظر پزشک از این مکمل‌ها استفاده کنید تا دوز مناسب برای شما تعیین شود.
2. تغذیه سالم
رژیم غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها: مصرف میوه‌ها و سبزیجاتی که حاوی لوتئین و زآگزانتین هستند، مانند اسفناج، کلم، و زردآلو می‌تواند مفید باشد.
اومگا-3: مصرف ماهی‌های چرب که سرشار از اسیدهای چرب اومگا-3 هستند، می‌تواند به سلامت چشم کمک کند.
3. عینک‌های کم‌بینایی
تجهیزات کمکی: استفاده از عینک‌ها و تجهیزات بزرگ‌نمایی می‌تواند به افراد مبتلا به دژنراسیون ماکولا کمک کند تا بتوانند فعالیت‌های روزمره خود را بهتر انجام دهند.
درمان‌های دژنراسیون ماکولا نوع مرطوب (Wet AMD):
1. درمان‌های ضد VEGF
تزریق داخل چشمی: داروهای ضد فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (VEGF) مانند بواسیزوماب (Avastin)، رانیبیزوماب (Lucentis)، و آفیبرسپت (Eylea) به داخل چشم تزریق می‌شوند. این داروها به کاهش رشد رگ‌های خونی غیرطبیعی و نشت مایعات کمک می‌کنند.
فواصل تزریق: معمولاً نیاز به تزریقات مکرر در فواصل زمانی معین است و باید تحت نظر چشم‌پزشک انجام شود.
2. درمان‌های لیزری
فوتودینامیک تراپی (PDT): در این روش از یک ماده حساس به نور (ویسوداین) و لیزر برای تخریب رگ‌های خونی غیرطبیعی استفاده میشود. این روش ممکن است کمتر رایج باشد اما همچنان برای برخی بیماران مفید است.
3. جراحی
جراحی‌های خاص: در موارد نادر و شدید، ممکن است نیاز به جراحی‌هایی برای برداشتن رگ‌های خونی غیرطبیعی یا سایر مشکلات مرتبط باشد.
مدیریت کلی و پیشگیری
1. کنترل عوامل خطر
سیگار کشیدن: ترک سیگار می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به دژنراسیون ماکولا کمک کند.
فشار خون و کلسترول: کنترل فشار خون و کلسترول از طریق داروها و تغییرات در شیوه زندگی می‌تواند مفید باشد.
2. مراقبت‌های منظم چشمی
معاینات منظم: مراجعه منظم به چشم‌پزشک برای معاینات چشمی می‌تواند به تشخیص زودهنگام و مدیریت بهتر بیماری کمک کند.
3. محافظت از چشم‌ها
عینک‌های آفتابی: استفاده از عینک‌های آفتابی با حفاظت در برابر UV می‌تواند به کاهش آسیب‌های ناشی از نور خورشید کمک کند.
درمان دژنراسیون ماکولا بسته به نوع و شدت بیماری متفاوت است و معمولاً شامل ترکیبی از روش‌های مختلف درمانی، تغییرات در شیوه زندگی و مکمل‌های ویتامینی است.
