گل ختمی، یک نوع درختچه با ساقه استوانه ای شکل و برگ های سبز وپهن است که در مناطق گرم و خشک شمال آفریقا، جنوب وغرب آسیا به طور طبیعی می‌روید. این گیاه، درختچه ای می‌تواند تا ارتفاع ۳ متر نیز رشد کند. وهمچنین این گیاه خواص دارویی و درمانی بی‌نظیری دارند و در بسیاری از کشورها برای درمان انواع بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
گل ختمی چیست؟
گل ختمی که جزء گیاهان زینتی معروف هست، از نژاد تیره پنیرکیان بوده ودارای گل برگ هایی با رنگ های بنفش، صورتی، قرمز، زرد وسفید است. گل ختمی انواع گوناگونی دارد گونه ای از این گل، وجود دارد که ریشه های آن چوبی تر وسفت تر بوده ،وگونه دیگری از گل ختمی نیز هست که ضعیف تر بوده ، این گونه به مارشمالو معروف است و نام علمی آن (hollyhock) است، در ادامه مقاله به بررسی انواع این گل می پردازیم.
انواع گل ختمی
1. گل ختمی معمولی (Alcea rosea): این نوع بسیار متداول است و در رنگ‌های مختلفی مانند سفید، صورتی، قرمز و بنفش موجود است. ساقه‌های آن بلند و به شکل بوته رشد می‌کند.
2. گل ختمی پرچمی (Alcea ficifolia): این نوع دارای گل‌های بزرگ و متراکم با پرچم‌های ظریف است که به شکل پرچم‌های قدیمی دیده می‌شود. رنگ‌های این گل شامل سفید، صورتی و بنفش است.
3. گل ختمی درختی (Alcea arborea): این نوع به صورت درختی رشد می‌کند و ارتفاع آن به 6 متر نیز می‌رسد. گل‌های آن معمولاً در رنگ‌های قرمز و صورتی است.
4. گل ختمی تک گل (Alcea sulphurea): این نوع دارای گل‌های انفرادی و بزرگ است که به رنگ زرد روشن یا سفید دیده می‌شوند.
5. گل ختمی کوچک (Alcea cannabina): این نوع دارای گل‌های کوچک و مجموعه‌ای است که به رنگ صورتی تا بنفش متمایل هستند.
هر کدام از این انواع گل ویژگی‌های خاص خود را دارند و می‌توانند به صورت گل‌آرایی و دارویی وتزئینات محیطی مورد استفاده قرار بگیرند.
فواید گل ختمی
گل ختمی، با نام علمی Alcea، یکی از گیاهان دارویی و تزئینی بسیار با ارزش است و این گیاه در بسیاری از فرهنگ‌ها و تمدن‌ها مورد استفاده قرار می گیرد و خواص درمانی و کاربردهای متنوعی دارد. در زیر فواید این گیاه رو بررسی می کنیم همراه دارونت باشید.
از نظر خواص دارویی، گل ختمی دارای خاصیت ملین، مدر ادرار و ضد التهاب است. عصاره گل ختمی برای درمان سرفه، تسکین درد مفاصل و بهبود اختلالات دستگاه گوارش مفید است. همچنین روغن استخراج شده از گل ختمی برای درمان زخم‌ها، سوختگی‌ها و التهابات پوستی مورد استفاده قرار می‌گیرد. و همچنین در صنایع آرایشی و بهداشتی نیز گل ختمی کاربرد فراوانی دارد.
به دلیل خاصیت نرم‌کنندگی و مرطوب‌کنندگی آن، عصاره این گیاه در ساخت انواع کرم‌ها، شامپوها و صابون‌ها استفاده می‌شود. از طرفی گل‌های ختمی خوراکی بوده و به عنوان طعم‌دهنده در آشپزی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
و همچنین به دلیل زیبایی و تنوع رنگ‌های آن، گل ختمی به عنوان گل آرایی و تزئینات محیطی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین از گل ختمی برای تهیه انواع تاج گل و دسته گل استفاده می‌شود.
در مجموع، فواید گل ختمی گیاهی چند منظوره است که به دلیل خواص دارویی، آرایشی و تزئینی کاربردهای متنوعی در صنایع دارویی، بهداشتی، آشپزی و تزئینات دارد.
موارد مصرف گل ختمی
این گیاه دارویی به صورت های مختلفی قابل مصرف است و هر بخش این گیاه دارای کاربردهای متفاوتی است:
مصرف خوراکی:
این گیاه دارویی خوراکی هستند و می‌توانند به عنوان طعم‌دهنده در غذاها و نوشیدنی‌ها استفاده شوند. گل‌های تازه را می‌توان به عنوان تزئین در سالادها، پاستاها و دسرها بکار برد. همچنین گل‌های خشک‌شده را می‌توان به عنوان ادویه در غذاها استفاده کرد.
مصرف دارویی:
– دم‌کرده گل و برگ برای درمان سرفه، تسکین التهاب و بهبود مشکلات گوارشی مصرف می‌شود.
– روغن یا عصاره برای درمان زخم‌ها، سوختگی‌ها و التهاب پوست کاربرد دارد. این محصولات را می‌توان به صورت موضعی بر روی پوست استفاده کرد.
– کپسول یا قرص حاوی پودر گل یا ریشه ختمی برای درمان مشکلات ادراری و کاهش التهاب مفاصل مصرف می‌شود.
مصرف آرایشی و بهداشتی:
– عصاره گل در ساخت انواع کرم‌ها، شامپوها و صابون‌ها به دلیل خاصیت نرم‌کنندگی و مرطوب‌کنندگی آن استفاده می‌شود.
– گل‌های این گیاه دارویی را می‌توان برای تهیه عطر، اسانس و آب گل گیری مورد استفاده قرار داد.
مصرف تزئینی:
– گل‌های ختمی به دلیل زیبایی و تنوع رنگ‌های آن در تزئینات محیطی و دسته گل‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه مقاله طریقه مصرف هرکدام از موارد بالا را توضیح خواهیم داد.
نحوه مصرف
گل ختمی می‌تواند به صورت‌های مختلف مصرف شود، از جمله دمنوش، عصاره، کرم‌های موضعی و دهان‌شویه. در زیر چند روش متداول مصرف این گل را ذکر کرده ایم:
دمنوش
مواد لازم:
- ۱ تا ۲ قاشق چای‌خوری گل خشک
- ۱ فنجان آب جوش
روش تهیه:
1. گل خشک را در یک قوری یا لیوان قرار دهید.
2. آب جوش را به آن اضافه کنید.
3. درب قوری یا لیوان را بپوشانید و بگذارید به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه دم بکشد.
4. دمنوش را صاف کرده و میل کنید. می‌توانید به دلخواه عسل یا لیمو اضافه کنید.
عصاره
عصاره این گیاه دارویی معمولاً به صورت قطره یا شربت موجود است و باید طبق دستورالعمل بسته‌بندی یا توصیه پزشک مصرف شود.
کرم یا پماد موضعی
کرم‌ها و پمادهای حاوی عصاره گل ختمی برای تسکین مشکلات پوستی مانند خشکی، التهاب و اگزما استفاده می‌شوند. کافی است مقدار مناسبی از کرم را روی ناحیه مورد نظر بمالید و به آرامی ماساژ دهید تا جذب شود.
دهان‌شویه
برای تهیه دهان‌شویه می‌توانید از دم‌کرده این گیاه دارویی استفاده کنید. این دهان‌شویه می‌تواند به کاهش التهاب لثه و تسکین درد دندان کمک کند.
روش تهیه:
1. یک قاشق غذاخوری از این گیاه دارویی خشک را در یک فنجان آب جوش دم کنید.
2. پس از خنک شدن، دهان‌شویه را صاف کرده و استفاده کنید.
کپسول‌ها و مکمل‌ها
کپسول‌ها و مکمل‌های حاوی این گیاه دارویی نیز در بازار موجود است. برای مصرف این مکمل‌ها باید به دستورالعمل موجود روی بسته‌بندی یا توصیه پزشک عمل کنید.
مضرات گل ختمی
- پیش از مصرف این گیاه دارویی، به ویژه به صورت مکمل یا دارویی، با پزشک خود مشورت کنید.
- اگر باردار هستید، شیردهی می‌کنید یا دارای شرایط پزشکی خاصی هستید، حتماً پیش از مصرف این گیاه دارویی با پزشک خود مشورت کنید.
- ممکن است برخی افراد به گل ختمی حساسیت داشته باشند. در صورت بروز علائم آلرژی مانند خارش، تورم یا تنگی نفس، مصرف را متوقف کرده و به پزشک مراجعه کنید.
سوالات متداول
شرایط نگهداری گل ختمی به چه صورت است؟
این گل باید در مکانی خشک و خنک نگهداری شود تا از رطوبت و گرمای زیاد دور بماند. وهمچنین باید دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود زیرا نور خورشید باعث کاهش کیفیت و خواص این گیاه می شود. بنابراین، گل ختمی را در مکانی تاریک یا در ظرف‌های مات نگهداری کنید.
طرز تهیه شامپو گل ختمی چگونه است؟
گل‌های ختمی خشک را در 2 فنجان آب بریزید و به مدت 30 دقیقه به جوش بیاورید. سپس آن را صاف کنید تا مایع گل استخراج شود.
و به مایع گل ختمی، مایع شوینده ملایم و گلیسیرین (در صورت تمایل) را اضافه کنید و مخلوط کنید تا به صورت یک شامپوی یکنواخت درآید. و در آخرشامپوی گل ختمی را در ظرف مناسبی نگهداری کنید. این شامپو برای موهای معمولی تا خشک مناسب است.
سخن پایانی
در مجموع، عصاره ی گل ختمی به دلیل خواص متعدد آن در طب سنتی و پزشکی وصنعت مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از این عصاره با نظر و توصیه متخصصان طب سنتی یا طب گیاهی توصیه می‌شود.
