متیل فولات چیست؟
متیل فولات یا متیل تتراهیدروفولات (5-MTHF) یک فرم فعال و بیولوژیکی از (فولات) است. این ترکیب نقشی حیاتی در بسیاری از فرآیندهای بیولوژیکی ایفا می‌کند، از جمله:
تولید DNA و RNA: متیل فولات در سنتز و تعمیر DNA و RNA مشارکت دارد که برای رشد و تکثیر سلولی ضروری است.
متابولیسم آمینواسیدها: این ترکیب در متابولیسم آمینواسیدها و تبدیل هموسیستئین به متیونین دخیل است. این فرآیند برای سلامت قلب و عروق اهمیت دارد.
سلامت روانی: متیل فولات نقش مهمی در تولید نوروترانسمیترها مانند سروتونین، دوپامین و نوراپی‌نفرین دارد که برای تنظیم خلق و خو و سلامت روانی ضروری هستند.
یکی از مزایای مصرف متیل فولات نسبت به اسید فولیک (شکل سنتتیک ویتامین B9) این است که بسیاری از افراد نمی‌توانند اسید فولیک را به طور موثری به فرم فعال آن تبدیل کنند. این مشکل به خصوص در افرادی که دارای نوع خاصی از ژن MTHFR هستند بیشتر مشاهده می‌شود. مصرف متیل فولات به این افراد کمک می‌کند تا مستقیماً از فرم فعال فولات استفاده کنند، بدون نیاز به تبدیل.
خرید قرص بست فولات دارو افشان شایگان 30 عددی از داروخانه آنلاین دارونت.
نقش متیل فولات در بدن
سنتز و تعمیر DNA و RNA
متیل فولات نقش کلیدی در سنتز و تعمیر DNA و RNA دارد. این فرایندها برای تکثیر و رشد سلولی ضروری هستند و به ویژه در دوران بارداری اهمیت دارند زیرا تقسیم سلولی و رشد جنین به میزان کافی از فولات نیاز دارد.
متابولیسم هموسیستئین
متیل فولات در تبدیل هموسیستئین به متیونین نقش دارد. این واکنش مهم است زیرا افزایش سطح هموسیستئین با خطر بیماری‌های قلبی-عروقی مرتبط است. متیونین سپس برای تولید S-آدنوزیل‌متیونین (SAMe) استفاده می‌شود که یک متیل‌دهنده مهم در بدن است و در بسیاری از واکنش‌های بیوشیمیایی نقش دارد.
تولید نوروترانسمیترها
متیل فولات در تولید نوروترانسمیترهایی مانند سروتونین، دوپامین و نوراپی‌نفرین نقش دارد. این مواد شیمیایی مغزی برای تنظیم خلق و خو، عملکرد شناختی و سلامت روانی اهمیت دارند. کمبود فولات ممکن است با افسردگی و سایر اختلالات روانی مرتبط باشد.
سلامت بارداری و رشد جنین
فولات برای رشد و تکامل جنین حیاتی است. مصرف کافی فولات در دوران بارداری می‌تواند از بروز نقص‌های لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا جلوگیری کند. متیل فولات به عنوان فرم فعال فولات می‌تواند به طور موثرتری در این فرآیندها شرکت کند، به خصوص در افرادی که دارای جهش‌های ژنی مانند MTHFR هستند که تبدیل اسید فولیک به فرم فعال را مختل می‌کند.
سلامت قلب و عروق
با کاهش سطح هموسیستئین، متیل فولات به سلامت قلب و عروق کمک می‌کند. هموسیستئین بالا می‌تواند به دیواره‌های رگ‌های خونی آسیب برساند و منجر به تشکیل پلاک‌ها و افزایش خطر بیماری‌های قلبی-عروقی شود.
سلامت مغز و جلوگیری از زوال عقل
متیل فولات می‌تواند به حفظ عملکرد شناختی و جلوگیری از زوال عقل کمک کند. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف فولات ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند آلزایمر را کاهش دهد.
حمایت از سیستم ایمنی
فولات برای تولید و عملکرد سلول‌های ایمنی ضروری است. کمبود فولات می‌تواند منجر به ضعف سیستم ایمنی و افزایش خطر عفونت‌ها شود.
تولید انرژی
متیل فولات در متابولیسم و تولید انرژی در بدن نقش دارد. این ویتامین به تولید ATP، مولکول اصلی حامل انرژی در سلول‌ها، کمک می‌کند.
پیشگیری از کم‌خونی مگالوبلاستیک
کمبود فولات می‌تواند منجر به کم‌خونی مگالوبلاستیک شود که در آن سلول‌های قرمز خون بزرگ و نابالغ می‌شوند و نمی‌توانند به طور موثر اکسیژن را حمل کنند. مصرف متیل فولات می‌تواند به پیشگیری و درمان این نوع کم‌خونی کمک کند.
تأثیرات ضد التهابی
فولات دارای خواص ضد التهابی است و می‌تواند به کاهش التهابات مزمن در بدن کمک کند که مرتبط با بیماری‌های مزمن مانند دیابت نوع 2 و بیماری‌های قلبی است.
با توجه به این خواص و اثرات گسترده، مصرف متیل فولات می‌تواند تأثیرات مثبت زیادی بر سلامت کلی بدن داشته باشد. این ترکیب به ویژه برای افرادی که توانایی تبدیل اسید فولیک به فرم فعال را ندارند، اهمیت دارد.
منابع غذایی متیل فولات
متیل فولات به عنوان فرم فعال ویتامین B9 در برخی منابع غذایی یافت می‌شود. هرچند که فولات به طور طبیعی در بسیاری از غذاها موجود است، متیل فولات به طور خاص در برخی از این منابع غذایی یافت می‌شود. در ادامه، برخی از منابع غذایی غنی از فولات (که شامل متیل فولات نیز می‌شوند) آورده شده است:
سبزیجات برگ سبز
اسفناج: یکی از بهترین منابع فولات است.
کلم بروکلی: حاوی مقادیر زیادی از فولات است.
کاهو: به خصوص نوع رومی، غنی از فولات است.
کلم پیچ و چارد: این سبزیجات نیز منابع خوبی از فولات هستند.
میوه‌ها
پرتقال و آب پرتقال: یکی از بهترین منابع فولات در میوه‌هاست.
موز: حاوی مقدار مناسبی از فولات است.
آووکادو: غنی از فولات و دیگر ویتامین‌ها و مواد معدنی است.
توت فرنگی: منبع خوبی از فولات است.
حبوبات
لوبیا چیتی و لوبیا سیاه: حاوی مقادیر بالایی از فولات هستند.
عدس: یکی از بهترین منابع گیاهی فولات است.
نخود: نیز حاوی مقدار مناسبی از فولات است.
مغزها و دانه‌ها
بادام زمینی: غنی از فولات و دیگر مواد مغذی است.
تخمه آفتابگردان: یک منبع خوب از فولات است.
غلات کامل
نان گندم کامل: حاوی مقادیر مناسبی از فولات است.
برنج قهوه‌ای: منبع خوبی از فولات است.
جو دوسر: نیز حاوی فولات است.
محصولات حیوانی
جگر گاو: یکی از بهترین منابع حیوانی فولات است.
تخم مرغ: به خصوص زرده تخم مرغ حاوی مقدار مناسبی از فولات است.
دیگر منابع غذایی
مخمر خوراکی: غنی از فولات و دیگر ویتامین‌های گروه B است.
سبزیجات خانواده کلم: مانند کلم بروکلی، گل کلم و کلم بروکسل نیز حاوی فولات هستند.
منابع غذایی غنی‌شده:
برخی از غذاها مانند نان، ماکارونی و غلات صبحانه ممکن است با فولات غنی‌شده باشند که معمولاً به صورت اسید فولیک به آنها افزوده می‌شود. با این حال، بدن برخی افراد به طور موثر نمی‌تواند اسید فولیک را به متیل فولات تبدیل کند، بنابراین مصرف منابع طبیعی فولات یا مکمل‌های حاوی متیل فولات ممکن است برای این افراد مفیدتر باشد.
برای اطمینان از دریافت کافی فولات، مصرف متنوعی از این منابع غذایی در رژیم غذایی روزانه توصیه می‌شود.
علائم کمبود متیل فولات
کمبود متیل فولات می‌تواند علائم و نشانه‌های متعددی را به همراه داشته باشد که برخی از آنها مشابه علائم کمبود کلی فولات هستند. این علائم ممکن است بر سیستم‌های مختلف بدن تأثیر بگذارند. در ادامه به برخی از علائم رایج کمبود متیل فولات اشاره شده است:
کم‌خونی مگالوبلاستیک
خستگی و ضعف: به دلیل کاهش توانایی خون برای حمل اکسیژن.
تنگی نفس: حتی با فعالیت‌های کم.
پالپیتاسیون (ضربان قلب سریع یا نامنظم): به دلیل تلاش بدن برای جبران کمبود اکسیژن.
پوست رنگ‌پریده یا زردی خفیف: به دلیل کمبود سلول‌های قرمز خون.
مشکلات گوارشی
اسهال: ممکن است ناشی از اختلال در جذب مواد مغذی باشد.
بی‌اشتهایی: و کاهش وزن به دلیل مشکلات گوارشی.
تورم زبان و التهاب زبان (گلسیت): که می‌تواند همراه با درد و زخم دهانی باشد.
مشکلات عصبی و روانی
افسردگی: و تغییرات خلق و خو.
مشکلات حافظه و تمرکز: و کاهش عملکرد شناختی.
تحریک‌پذیری و اضطراب: ناشی از عدم تعادل نوروترانسمیترها.
نوروپاتی محیطی: که می‌تواند با بی‌حسی، سوزن سوزن شدن و درد در دست‌ها و پاها همراه باشد.
مشکلات بارداری
نقص‌های لوله عصبی در جنین: مانند اسپینا بیفیدا.
زایمان زودرس: و مشکلات رشد جنین.
کم‌وزنی هنگام تولد: و مشکلات تکاملی.
مشکلات پوستی و مو
ریزش مو: و مشکلات پوست مانند جوش‌ها و التهابات.
زخم‌های پوستی: و کاهش سرعت بهبودی زخم‌ها.
مشکلات قلبی-عروقی
افزایش سطح هموسیستئین: که می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی-عروقی را افزایش دهد.
افزایش خطر لخته‌های خونی: و مشکلات عروقی.
سیستم ایمنی
کاهش عملکرد ایمنی: و افزایش خطر عفونت‌ها به دلیل کاهش تولید سلول‌های ایمنی.
خستگی مزمن
خستگی و ضعف عمومی: حتی بدون انجام فعالیت‌های سنگین.
مشکلات متابولیکی
کاهش انرژی: و کاهش تحمل فعالیت‌های روزانه به دلیل کاهش تولید ATP.
تشخیص و درمان
تشخیص کمبود متیل فولات معمولاً از طریق آزمایش خون و بررسی سطح فولات و هموسیستئین در خون انجام می‌شود. درمان کمبود متیل فولات شامل مصرف مکمل‌های فولات یا متیل فولات و اصلاح رژیم غذایی برای افزایش مصرف منابع طبیعی فولات است.
مصرف مکمل‌های متیل فولات می‌تواند به ویژه برای افرادی که دارای جهش‌های ژنی مانند MTHFR هستند و نمی‌توانند به طور موثر اسید فولیک را به فرم فعال تبدیل کنند، مفید باشد.
