قرص نیاسین (Niacin) یکی از ویتامینهای گروه B است که با نامهای دیگری مانند ویتامین B3 یا نیکوتینیک اسید هم شناخته میشود. این ویتامین اهمیت زیادی در فرآیندهای متابولیکی بدن دارد و نقش مهمی در سوخت و ساز انرژی، عملکرد صحیح عصبی و سلامت پوست ایفا میکند. در این مقاله سعی داریم در مورد داروی نیاسین مطالبی را ارائه دهیم، همراه ما باشید.
قرص نیاسین چیست؟ وچه نقشی در بدن دارد؟
نیاسین، که به عنوان ویتامین B3 نیز شناخته میشود، یکی از ویتامینهای گروه B است که نقشهای متعددی در بدن انسان ایفا میکند. این ویتامین به صورت طبیعی در بسیاری از مواد غذایی یافت میشود و همچنین به صورت مکملهای غذایی نیز در دسترس است. نیاسین به دو شکل اصلی نیاسینامید و نیکوتینیک اسید وجود دارد که هر کدام ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند. وهمچنین برخی از نقشهای کلیدی نیاسین در بدن عبارتند از:
۱_ متابولیسم انرژی:
نیاسین نقش حیاتی در تبدیل غذا به انرژی دارد. این ویتامین به عنوان کوآنزیم در واکنشهای متابولیکی کربوهیدراتها، چربیها و پروتئینها عمل میکند و به تولید ATP، که منبع اصلی انرژی سلولی است، کمک میکند.
۲_ حفظ سلامت پوست:
نیاسین به سلامت پوست و پیشگیری از برخی بیماریهای پوستی مانند پلاگر کمک میکند. کمبود نیاسین میتواند منجر به بروز علائم پوستی مانند درماتیت، التهاب و خشکی شود.
۳_عملکرد دستگاه گوارش:
این ویتامین به سلامت و عملکرد صحیح دستگاه گوارش کمک میکند. نیاسین نقش مهمی در هضم غذا و جذب مواد مغذی دارد و کمبود آن میتواند به مشکلات گوارشی مانند اسهال و تهوع منجر شود.
۴_سلامت سیستم عصبی:
نیاسین برای عملکرد صحیح سیستم عصبی و سلامت روانی ضروری است. این ویتامین به تولید نیکوتینآمید آدنین دینوکلئوتید (NAD) و نیکوتینآمید آدنین دینوکلئوتید فسفات (NADP) کمک میکند که نقش مهمی در انتقال پیامهای عصبی و محافظت از سلولهای عصبی دارند.
۵_ ترمیم و تولید DNA:
نیاسین در تولید و ترمیم DNA نقش دارد و به حفظ ثبات ژنتیکی سلولها کمک میکند. این ویژگی برای جلوگیری از بروز بیماریهای ژنتیکی و سرطانی بسیار مهم است.
۶_ کاهش کلسترول خون:
نیاسین به کاهش سطح کلسترول بد (LDL) و تریگلیسریدها در خون و افزایش سطح کلسترول خوب (HDL) کمک میکند. این ویژگی نیاسین به پیشگیری از بیماریهای قلبی-عروقی کمک میکند.
۷_ ضد التهابی و آنتیاکسیدانی:
نیاسین خواص ضد التهابی و آنتیاکسیدانی دارد که میتواند به کاهش التهابات بدن و محافظت از سلولها در برابر آسیبهای اکسیداتیو کمک کند.
نیاسین در چه مواد غذایی وجود دارد؟
نیاسین یا ویتامین B3 در بسیاری از مواد غذایی متنوع وجود دارد. در زیر لیستی از مواد غذایی که حاوی نیاسین هستند ارائه داده ایم:
1. گندم: نیاسین در دانههای گندم و محصولات آن مانند نان، آرد گندم و سایر محصولات نانوایی وجود دارد.
2. جو: نیاسین در دانه جو و محصولات تهیه شده از آن مانند آرد جو، جو پرک و جو دوسر در دسترس است.
3. گوشت و ماهی: مقدار قابل توجهی نیاسین در گوشت قرمز، گوشت سفید (مانند مرغ و بلدرچین) و ماهی وجود دارد.
4. میوهها: برخی از میوهها مانند توتفرنگی، هلو، خرما و آووکادو حاوی نیاسین هستند.
5. سبزیجات: سبزیجاتی مانند گیاهان سبز برگ، هویج، گوجهفرنگی و سیبزمینی سرشار از نیاسین هستند.
6. آجیل و دانهها: آجیلها مانند بادام، پسته، گردو و همچنین دانههایی مانند کنجد و کدو حاوی نیاسین هستند.
7. لبنیات و محصولات لبنی: برخی از محصولات لبنی مانند شیر، پنیر و ماست نیز حاوی نیاسین میباشند.
8. محصولات گندم کامل: محصولاتی مانند نانهای گندم کامل، آرد گندم کامل و سایر تولیدات از گندم کامل، میزان بیشتری از نیاسین را ارائه میدهند.
توجه داشته باشید که میزان نیاسین در هر ماده غذایی ممکن است متفاوت باشد و میزان دقیق مصرف نیاسین ممکن است به عوامل دیگری مانند روش پخت و پز، ذخیرهسازی و تهیه غذا بستگی داشته باشد.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Niacin
مکانیسم عمل قرص نیاسین جزء دو کوآنزیم لازم برای متابولیسم لیپید، تنفس بافتی، گلیکوژنولیز، مهار سنتز لیپوپروتئین با چگالی بسیار کم (VLDL) است که ممکن است حذف تری گلیسیرید شیلومیکرون از پلاسما را افزایش دهد. جذب این دارو سریع (60-76%) و زمان اوج پلاسما در انتشار فوری، 30-60 دقیقه میباشد. نیمه عمر دارو 20-45 دقیقه و دفع از طریق ادرار (60-88٪ به عنوان داروی بدون تغییر)
صورت میگیرد.
مقدار مصرف قرص Niacin
مقدار مصرف قرص نیاسین (ویتامین B3) میتواند بسته به نوع بیماری یا نیازهای خاص فرد متفاوت باشد. معمولاً برای کاهش کلسترول، پزشکان ممکن است دوزهای بالاتری از نیاسین تجویز کنند که ممکن است از 500 تا 2000 میلیگرم در روز باشد. برای افرادی که نیاسین را به عنوان مکمل ویتامین مصرف میکنند، دوزهای پایینتر از 100 تا 500 میلیگرم در روز معمول است. همیشه قبل از مصرف هر دارویی باید با پزشک خود مشورت کنید تا دوز مناسب برای شرایط خاص شما
تعیین شود.
طریقه مصرف وزمان مصرف قرص نیاسین
طریقه مصرف و زمان مصرف این دارو ممکن است بسته به شرایط و توصیه پزشک متفاوت باشد، اما به طور کلی نکات زیر را میتوان درمصرف آن در نظر گرفت:
زمان و طریقه مصرف
معمولاً مصرف نیاسین با دوز پایین آغاز میشود و به تدریج افزایش مییابد تا عوارض جانبی به حداقل برسد.
قرص نیاسین معمولاً با غذا مصرف میشوند تا به کاهش ناراحتی معده کمک کنند.
اگر از نوع قرصهای طولانیاثر استفاده میکنید، آنها را نباید خرد کرده یا جوید، بلکه باید به طور کامل ببلعید.
زمان مصرف
برای جلوگیری از عوارض جانبی مثل سرخی و گرگرفتگی پوست، نیاسین را معمولاً قبل از خواب مصرف کنید.
ممکن است پزشک توصیه کند که نیاسین را با یک لیوان آب مصرف کنید.
موارد منع مصرف قرص نیاسین
ویژگی های منع مصرف نیاسین عبارت اند از:
1. اختلالات کبدی: افراد مبتلا به بیماری های کبدی باید از مصرف نیاسین خودداری کنند، زیرا این دارو ممکن است باعث آسیب بیشتر به کبد شود.
2. سابقه زخم معده یا روده: نیاسین می تواند باعث تحریک و ایجاد زخم در معده و روده شود، به همین دلیل افرادی که سابقه زخم معده یا روده دارند باید از مصرف آن خودداری کنند.
3. سابقه حساسیت به نیاسین: افرادی که در گذشته به نیاسین حساسیت نشان داده اند نباید این دارو را مصرف کنند.
4. دوران بارداری و شیردهی: مصرف نیاسین در دوران بارداری و شیردهی ممکن است به جنین یا کودک شیرخوار آسیب برساند، بنابراین در این دوران باید از مصرف آن خودداری شود.
5. همراهی با داروهای دیگر: نیاسین می تواند با برخی داروها مانند داروهای ضد انعقاد خون تداخل داشته باشد، بنابراین مصرف همزمان آن با سایر داروها باید تحت نظر پزشک باشد.
عوارض قرص نیاسین
مصرف نیاسین در حدود معمولی برای اکثر افراد به طور کلی ایمن است. با این حال، در برخی موارد ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. مهمترین عوارض جانبی نیاسین عبارتند از:
1. افزایش سطح آنزیمهای کبدی: مصرف بالا نیاسین میتواند منجر به افزایش سطح آنزیمهای کبدی شود.
2. عوارض گوارشی: مصرف بالا نیاسین میتواند عوارضی مانند سوزش معده، تهوع، استفراغ و اسهال را به همراه داشته باشد.
3. افزایش سطح قند خون: در برخی افراد، مصرف بالا نیاسین میتواند منجر به افزایش سطح قند خون شده و مشکلاتی مانند افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را به همراه داشته باشد.
4. عوارض پوستی: در برخی موارد، مصرف نیاسین میتواند عوارض پوستی از جمله خارش، قرمزی و تورم را ایجاد کند.
5. دیس لیپیدمی: در مصرف بالا نیاسین، به خصوص به صورت مگادوزها، ممکن است سطح چربیهای خون افزایش یابد و دیس لیپیدمی (اختلال در سطح چربیهای خون) را به همراه داشته باشد.
سخن پایانی
نیاسین یکی از ویتامینهای حیاتی برای سلامت انسان است که نقشهای متعددی در بدن ایفا میکند. از تأمین انرژی و حمایت از سلامت پوست و دستگاه گوارش گرفته تا استفادههای درمانی در کاهش کلسترول خون و کمبود ویتامین B3 وهمچنین نیاسین نقش بسیار مهمی در حفظ و بهبود سلامت انسان دارد. با این حال، مانند هر ماده مغذی دیگر، تعادل در مصرف نیاسین ضروری است و مصرف بیش از حد آن میتواند عوارض جانبی جدی به همراه داشته باشد. بنابراین، بهترین راه برای اطمینان از دریافت کافی نیاسین، پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و متنوع است که شامل منابع طبیعی این ویتامین باشد.
