مکمل غذایی موادی هستند که به منظور تکمیل رژیم غذایی مصرف میشوند و ممکن است شامل ویتامینها، مواد معدنی، آمینواسیدها، آنزیمها، گیاهان دارویی و سایر عناصر مغذی باشند. این مکملها به شکلهای مختلفی مانند قرص، کپسول، پودر و مایعات عرضه میشوند و هدف اصلی آنها بهبود سلامت عمومی، جبران کمبودهای تغذیهای و حمایت از عملکردهای مختلف بدن است. مصرف مکمل غذایی میتواند به تقویت سیستم ایمنی، افزایش انرژی، بهبود سلامت پوست، مو و ناخنها و همچنین پیشگیری از برخی بیماریها کمک کند. با این حال، توصیه میشود قبل از مصرف هر نوع مکمل غذایی، با یک متخصص تغذیه یا پزشک مشورت شود تا از مناسب بودن و ایمنی آن برای فرد اطمینان حاصل گردد.
مصرف مولتیویتامینها به عنوان مکمل غذایی
مولتیویتامینهای مینرال مدتها است که به عنوان یک راهحل برای جبران کمبودهای مواد مغذی بدن، به صورت روزانه مصرف میشوند. مصرف روزانه مولتیویتامینها بر اساس جنس و سن مصرفکننده هیچگونه ضرری ندارد. بهترین زمان برای مصرف مولتیویتامینها زمانی است که مواد غذایی کافی دریافت نمیکنید. با این حال، بهتر است از مولتیویتامینهایی استفاده کنید که بیش از یک مکمل باشند و بتوانند شکافهای حاصل از کمبود مواد مغذی را برای بدن پر کنند.
جایگزینهای خوراکی
مواد پودری و مایعی که با نامهای تجاری مختلف در بازار وجود دارند، شرایط لازم برای شناسایی به عنوان مکمل غذایی را ندارند. اما به دلیل اینکه اکثر افراد این نوع مواد را به عنوان مکمل غذایی میشناسند، آنها نیز در این لیست قرار میگیرند. دکتر گاروتو میگوید: «اگر کسی به خاطر بیماری نمیتواند برخی گروههای غذایی را مصرف کند، میتواند از این مکملها استفاده کند. اما در هر صورت مصرف انواع مواد مغذی از طریق غذا، در صورتی که مشکلی ایجاد نکند، بسیار بهتر است.» درباره رابطه این نوع مکملها و کنترل وزن میتوان گفت که مصرف جایگزینهای خوراکی به عنوان یک وعده غذایی همراه با ورزش و رژیم غذایی مخصوص، کالری را در بدن تنظیم میکند.
مکملهای ورزشی
این نوع مکملها شامل طیف گستردهای از مکمل غذایی با عملکرد ورزشی و کاهش وزن به صورت قرص، پودرها، مواد یا نوشیدنیهای فرموله شده هستند که برای آبرسانی به بدن و افزایش فعالیت بدنی استفاده میشوند. این محصولات ساختاری دقیق و ظریف دارند و میتوانند به بهبود عملکرد ورزشی کمک کنند. دکتر کریس کلارک، مسئول تغذیه ورزشی دانشگاه پن، معتقد است که انتخاب مکملهای ورزشی باید با دقت زیادی انجام شود. او میگوید: «برای بالابردن عملکرد ورزشی، استفاده از مواد خوراکی طبیعی با زمانبندی مناسب بین مصرف مواد غذایی و مایعات را به مکملهای غذایی ترجیح میدهم و حتی برای بازیابی سلولهای عضلانی بعد از تمرینات ورزشی نیز نمیتوان به این مکملها اتکا کرد.»
او تاکید دارد که شیر کاکائو یک نوشیدنی مناسب است که حاوی کربوهیدرات، پروتئین و مایعات کافی است و به تنهایی میتواند عملکرد بدن را بهبود بخشد. کراتین یکی از محبوبترین مکملهای ورزشی است که مطالعات بسیاری نشان دادهاند که این مکمل میتواند به بهبود و بازسازی عضلات در ورزشکارانی که تمرینات سنگین مداوم انجام میدهند، کمک کند. با این حال، باید توجه داشت که مصرف این مکمل نیازمند مصرف کافی آب است تا از گرفتگی عضلات جلوگیری شود.
در نهایت، انواع محرکها نیز معمولاً جزو مواد مشترک اکثر مکملهای ورزشی هستند. برخی مواد حاوی کافئین میتوانند عملکرد بدن را بهبود بخشند، اما باید توجه داشت که کافئین نباید به عنوان نوشدارو محسوب شود و باید بخشی از یک رژیم غذایی سالم باشد. به طور کلی، مصرف یک فنجان قهوه یا یک لیوان نوشیدنی انرژیزای مورد تأیید میتواند برای تقویت قوای بدن کافی باشد، زیرا برخی مکمل غذایی ممکن است حاوی موادی باشند که وضعیت بدن را دچار بحران کنند.
در نتیجه، اگرچه مکمل غذایی میتوانند به بهبود سلامتی و عملکرد بدن کمک کنند، اما مصرف آنها باید با دقت و آگاهی انجام شود. مصرف متنوع و کافی از مواد غذایی طبیعی همواره بهترین راه برای تامین نیازهای تغذیهای بدن است.
کلسیم
کلسیم یکی از مواد معدنی اساسی است که نقش حیاتی در سلامت استخوانها و دندانها ایفا میکند و کمبود آن سبب هیپوکلسمی میشود. بسیاری از افراد با کمبود کلسیم در رژیم غذایی خود مواجه هستند. کارشناسان تغذیه تاکید میکنند که بهترین راه برای تامین کلسیم، مصرف مواد غذایی طبیعی است. منابع طبیعی کلسیم شامل محصولات لبنی، غذاهای غنیشده، سبزیجات برگدار تیره، دانههای سویا، لوبیا، ماهی و کشمش میشود.
برای جبران کمبود کلسیم، توصیه میشود که سه وعده لبنیات کمچرب در روز مصرف کنید. اما برخی افراد به دلیل عدم علاقه به لبنیات یا به اشتباه تصور کردن حساسیت به لاکتوز، از این منابع غنی کلسیم اجتناب میکنند. دکتر گاروتو اشاره میکند که بسیاری از افراد حساسیت به لاکتوز را به اشتباه تفسیر میکنند و بهتر است که دوباره مصرف لبنیات را امتحان کنند.
برای کسانی که به لاکتوز حساسیت ندارند، میتوانند با وعدههای کوچکتر شروع کنند و مواد لبنی کملاکتوز مانند پنیر کهنه یا ماست را به رژیم غذایی خود اضافه کنند. اگر تصمیم به مصرف مکمل کلسیم دارید، بهتر است از سیترات کلسیم یا لاکتات استفاده کنید، زیرا این فرمهای کلسیم بهتر توسط بدن جذب میشوند.
روغن ماهی
روغن ماهی یکی از محبوبترین مکمل غذایی است و ۹۵ درصد فروش مکملها به آن اختصاص دارد. آلیس لیختناشتاین، رئیس کمیتهی تغذیهی انجمن قلب آمریکا، معتقد است که نیازی به مصرف مکملهای روغن ماهی ندارید مگر اینکه پزشک برای درمان بیماریهای قلبی یا سطوح بالای تریگلیسیرید، مصرف آن را توصیه کرده باشد.
اسیدهای چرب امگا ۳ که در روغن ماهی یافت میشوند، به حفظ سلامت قلب کمک میکنند. توصیه میشود که دو بار در هفته ماهیهای چرب مانند سالمون مصرف کنید. برخی معتقدند که روغن ماهی میتواند کلسترول را کاهش دهد، اما مطالعات نشان میدهند که این فرضیه صحیح نیست و این مکملها ممکن است تأثیر زیادی بر فرد سالم نداشته باشند.
اگر به ماهیهای چرب علاقه ندارید، میتوانید ماهی تن کنسرو شده را جایگزین کنید، اما باید آن را بدون نان و سرخنشده مصرف کنید. غذاهایی مانند روغن کانولا، سویا، کتان، گردو و جلبک دریایی نیز منابع امگا ۳ هستند، اما هرگز نمیتوانند جایگزین روغن ماهی باشند. بیشتر افراد امگا ۳ کافی را از رژیم غذایی خود دریافت نمیکنند و این میتواند باعث افزایش سطح جیوهی خون آنها شود.
گفتار پایانی
مکمل غذایی، محصولاتی هستند که به منظور تکمیل رژیم غذایی افراد طراحی شدهاند و میتوانند شامل ویتامینها، مواد معدنی، گیاهان دارویی، اسیدهای آمینه، آنزیمها و سایر مواد مغذی باشند. این مکملها به صورت قرص، کپسول، پودر، یا مایعات عرضه میشوند و هدف اصلی آنها کمک به جبران کمبودهای تغذیهای و بهبود سلامت عمومی است. مصرف مکمل غذایی میتواند برای افرادی که نمیتوانند نیازهای تغذیهای خود را از طریق رژیم غذایی طبیعی برآورده کنند، مفید باشد. با این حال، انتخاب و استفاده از مکملهای غذایی باید با دقت و آگاهی انجام شود تا از اثرات مثبت آنها بهرهمند شده و از خطرات احتمالی ناشی از مصرف نادرست جلوگیری شود.
اهمیت مصرف مکمل غذایی به ویژه در شرایطی افزایش مییابد که بدن به دلایل مختلفی مانند بیماری، افزایش سن، یا فعالیتهای ورزشی سنگین، نیاز بیشتری به مواد مغذی داشته باشد. با این حال، تاکید بر این نکته ضروری است که مکملها نباید جایگزین یک رژیم غذایی متنوع و متعادل شوند. مشاوره با متخصصان تغذیه و پزشکان میتواند کمک کند تا افراد بر اساس نیازهای خاص بدن خود، تصمیمات بهتری درباره مصرف مکملهای غذایی بگیرند و از فواید آنها بهرهمند شوند بدون اینکه با مشکلاتی نظیر تداخلات دارویی یا مصرف بیش از حد مواجه شوند.