آهن یک ماده معدنی حیاتی است که نقش بسیار مهمی در عملکرد سیستم‌های حیاتی بدن انسان ایفا می‌کند. این ماده ضروری برای تولید گلبول‌های قرمز خون و انتقال اکسیژن به اندام‌های مختلف بدن است و همچنین در فرآیند سنتز برخی از هورمون‌ها نیز نقش دارد. مصرف مناسب آهن از اهمیت بسیاری برخوردار بوده ولی خوردن آن به صورت نامناسب، به خصوص از طریق مکمل‌های خوراکی، ممکن است منجر به مشکلاتی شود. در این مقاله بررسی می‌کنم که چه کسانی باید مکمل آهن مصرف کنند.
مزایای مصرف آهن شامل تقویت سیستم ایمنی، تنظیم ساعت‌های خواب، تولید هموگلوبین، حمایت از سیستم ایمنی، تقویت حافظه، کاهش خستگی، بهبود کیفیت خواب، کمک به سلامت پوست و مو، کاهش سیاهی دور چشم و بهبود وضعیت تغذیه است. بنابراین، مصرف آهن برای افرادی از جمله کودکان و زنان باردار ضروری است و در صورت کمبود، باید به‌طور مداوم جبران شود.
توصیه می‌شود که قبل از مصرف مکمل‌های آهن یا تغییرات غذایی، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کرده و مقدار مناسب را مصرف نمایید تا از هرگونه عوارض جانبی جلوگیری شود. اگر شما هم می‌خواهید بدانید که آیا شما جزو افرادی هستید که باید اقدام به خرید مکمل آهن کنید تا انتهای این مقاله همراه ما در دارونت باشید.
آنچه در این مقاله می خوانیم:
کم خونی ناشی از فقر آهن
مواد غذایی حاوی آهن
افزایش جذب آهن با ویتامین C
چه کسانی باید مکمل آهن مصرف کنند؟
آهن را چگونه مصرف کنیم ؟
سخن پایانی
چه کسانی باید مکمل آهن مصرف کنند؟
با وجود اینکه آهن نقش مهمی در حفظ سلامتی ایفا می‌کند، اما همگان نیاز به مصرف مکمل‌های آهن ندارند. افرادی که ممکن است به مکمل‌های آهن نیاز داشته باشند، شامل نوزادان، به ویژه نوزادان نارس یا کم وزن، و زنان، به ویژه در دوران قاعدگی هستند. اطلاعات نشان می‌دهد که معمولاً زنان دوبرابر بیشتر از مردان به آهن نیاز دارند. همچنین، زنان باردار، افرادی که خون اهدا می‌کنند، و افراد مبتلا به کم خونی فقر آهن، اختلالات گوارشی، سرطان یا نارسایی قلبی نیز به مکمل‌های آهن نیاز دارند.
اگر با نشانه‌های کمبود آهن روبرو هستید، توصیه می‌شود از قرص آهن بهره ببرید. مکمل‌های حاوی آهن می‌توانند از کاهش سطوح آهن در بدن جلوگیری کرده و کم‌خونی ناشی از فقر آهن را درمان کنند. این مکمل‌ها قادرند سریع‌تر از رژیم غذایی حاوی آهن عمل کرده و به بهبود وضعیت افراد کمک نمایند. در مواردی که در زیر آورده شده است، آهن از طریق رژیم غذایی به خوبی تأمین نمی‌شود و معمولاً نیاز به مکمل‌های آهن وجود دارد:
افرادی که باید مکمل آهن مصرف کنند:
- زنان باردار
- نوزادان و کودکان خردسال
- بانوانی که در دوره عادت ماهیانه خونریزی‌های شدید تجربه می‌کنند
- افرادی که به طور مرتب خون اهدا می‌کنند
- افراد مبتلا به سرطان
- افراد مبتلا به اختلالات گوارشی
- افرادی که تحت عمل جراحی معده قرار گرفته‌اند
- افراد مبتلا به نارسایی‌های قلبی
- افرادی که ورزش‌های سنگین انجام می‌دهند
- افرادی که رژیم گیاه‌خواری داشته و یا وگان هستند
- مبتلایان به تالاسمی و یا اختلالات خونی
- افرادی که به مصرف الکل اعتیاد دارند
اگر کماکان تمایل به جذب آهن توسط رژیم غذایی را دارید می توانید اطلاعات تکمیلی در این خصوص را در مقاله «غذاهای سرشار از آهن» و مقاله «انواع آهن موجود در غدا» را مصالعه کنید.
توجه کنید که مصرف بی‌رویه مکمل‌های غذایی بدون مشورت با پزشک و بدون انجام آزمایش خون، ممکن است منجر به عوارض نامطلوبی شود. این اقدام می‌تواند منجر به مشکلات گوارشی شده و جذب دیگر مواد مغذی را در بدن مختل کند. عوارض مصرف بی‌رویه مکمل‌ها می‌تواند تا حدی پیشرفت کند که حتی منجر به مشکلات جدی‌تری مانند کما و یا مرگ شود. بنابراین، هر گونه مصرف مکمل غذایی باید تحت نظر پزشک باشد و قبل از هر اقدامی، آزمایش خون انجام شود.
کم خونی ناشی از فقر آهن
کم خونی فقر آهن اغلب در افرادی که خون از دست می‌دهند یا محصولات حیوانی مصرف نمی‌کنند، ایجاد می‌شود. علائم آن ممکن است شامل مشکلات گوارشی، خستگی، ضعف، کاهش انرژی، مشکلات شناختی، کاهش ایمنی، مشکلات تنظیم دما و اختلالات یادگیری در کودکان باشد.
در کوتاه مدت، دریافت خیلی کم آهن علائم زیادی به دنبال ندارد، زیرا بدن از آهن ذخیره شده خود در ماهیچه‌ها، کبد، طحال و مغز استخوان استفاده می‌کند. با این حال، هنگامی که سطح آهن ذخیره شده در بدن کم می‌شود، کم خونی ناشی از فقر آهن ایجاد می‌شود. گلبول‌های قرمز کوچک‌تر می‌شوند و هموگلوبین کمتری خواهند داشت. در نتیجه، خون اکسیژن کمتری را از ریه‌ها در سراسر بدن حمل می‌کند.
مواد غذایی حاوی آهن
غذاهای غنی از آهن شامل گوشت، حبوبات و سبزیجات سبز تیره هستند. همچنین، مکمل‌های آهن نیز به عنوان گزینه‌های مناسب برای افرادی که دچار کمبود آهن هستند، در نظر گرفته می‌شوند. اما به منظور جلوگیری از مصرف بیش از حد مکمل‌ها و جلب عوارض جانبی احتمالی، حتماً توصیه می‌شود که پیش از هر تصمیمی، با پزشک مشورت کنید.
از جمله غذاهای غنی از آهن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: گوشت سفید مانند گوشت مرغ، اردک و ماهی، گوشت قرمز، به خصوص گوشت بدون چربی، گوشت جگر، تخم مرغ، سبزی‌هایی با برگ‌های تیره مانند اسفناج و کلم بروکلی، یا حبوباتی مانند عدس، نخود سبز، لوبیا سفید و لوبیا قرمز. همچنین، نان سبوس دار، پاستا، بلغور، جو دوسر و کشمش نیز از منابع غنی آهن هستند.
افزایش جذب آهن با ویتامین C
برای افزایش جذب آهن، می‌توانید غذاهای غنی از ویتامین C مانند لیموترش، توت فرنگی، مرکبات، گوجه فرنگی و فلفل دلمه‌ای را در کنار وعده‌های غذایی غنی از آهن مصرف کنید. این اقدام می‌تواند به بهبود جذب و استفاده بهینه از آهن در بدن کمک کرده و از مشکلات کمبود آهن جلوگیری نماید.
آهن را چگونه مصرف کنیم؟
بهتر است آهن را با معده خالی مصرف کنید تا جذب آن بهبود یابد، اما باید به این نکته توجه داشته باشید که مصرف آهن ممکن است باعث حالت تهوع، استفراغ و اسهال شود. برای تعیین دوز مناسب مکمل آهن، حتماً با پزشک مشورت کنید.
ضروری است از مصرف آهن همزمان با برخی غذاها یا داروها خودداری کنید، زیرا ممکن است اثربخشی آن‌ها را کاهش دهد. این غذاها و داروها شامل محصولات لبنی، کافئین، آنتی اسیدها، و داروهای برای بیماری‌های پارکینسون و صرع می‌شوند.
هنگام مصرف آهن، ترکیب آن با گوشت، مرغ، غذاهای دریایی و مواد غذایی حاوی ویتامین C مانند مرکبات، توت فرنگی، فلفل دلمه‌ای، گوجه فرنگی و کلم بروکلی بهبود جذب آهن از منابع گیاهی را فراهم می‌کند.
توجه داشته باشید که مصرف مقادیر زیاد آهن ممکن است عوارض جدی‌تری اعمال کند، از جمله التهاب و زخم. دوزهای بالای آهن هم می‌تواند جذب روی را کاهش داده و به عوارضی مانند درد‌های شکمی، یبوست، نارسایی اندام، کما، تشنج و حتی مرگ منجر شود. بنابراین، مصرف دقیق دوز توسط پزشک توصیه می‌شود.
سخن پایانی
مکمل‌های حاوی آهن ایفای نقش حیاتی در رفع کم‌خونی و بهبود تغذیه افراد دارند. افرادی همچون زنان باردار، نوزادان، کودکان خردسال، افرادی که ورزش‌های سنگین انجام می‌دهند و یا دارای شرایط پزشکی خاصی هستند، بیشتر از دیگران در معرض خطر کمبود آهن قرار دارند و نیاز به بررسی منظم سطح آهن در بدن خود دارند. برای تشخیص کم‌خونی، آزمایش هموگلوبین، هماتوکریت و فریتین بهتر است به همراه یکدیگر انجام شوند تا تشخیص دقیق‌تری برای پزشک فراهم شود.
عوارض ناشی از کمبود آهن می‌تواند سلامتی انسان را به خطر بیندازد، بنابراین نباید این مسئله را ساده گرفته و درمان را جدی نگیریم. در صورت مواجهه با کمبود آهن، نه تنها باید رژیم غذایی خود را از منابع غنی آهن تقویت کنید، بلکه باید تا زمان تعیین شده توسط پزشک، مصرف قرص آهن را به عنوان بخشی از برنامه روزانه‌تان در نظر بگیرید.
