کم خونی یک وضعیت پزشکی است که در آن شکل یا تعداد گلوبول‌های قرمز از حالت استاندارد خارج است این موضع باعث نقص در جابجایی گازهای تنفسی (اکسیژن و کربن دی‌اکسید) می‌شود. کمبود اکسیژن در بافت‌ها وسلول‌های بدن باعث خستگی و مشکلات جدی دیگر می‌شود. مصرف غذاهای خونساز می‌توانید تا بخش قابل توجی در روند مبارزه با کم خونی اثر مثبت داشته باشد. در این مقاله از دارونت قصد داریم قصد داریم ضمن معرفی انواع کم خونی به غذاهای خون ساز دشمن کم خونی بپردازیم پس همراه ما باشید.
انواع کم خونی
- کم خونی ناشی از فقر آهن
- کم خونی ناشی از فقر ویتامین
- کم خونی مزمن
- کم خونی ناشی از تخریب گلبول‌های قرمز (همولیتیک)
- کم خونی داسی شکل
کم خونی ناشی از فرق آهن شایع‌ترین نوع کم خونی در بین افراد است بنابر این آهن را میتوان دشمن کم خونی معرفی کرد از این رو در این مقاله به غذاهای خون سآز دشمن کم خونی یعنی غذای خون ساز ناشی از فقر آهن پرداخت.
علائم کم خونی چیست؟
کم خونی اشکال مختلفی دارد تشخیص نوع کم خونی فقط از طریق آزمایش و توسط پزشک صورت می‌گیرد. اما به طور کل علائم کم خونی به ضورت زیر است:
- خستگی و ضعف: افراد با کم خونی معمولاً احساس خستگی و ضعف مداوم دارند.
- پوست رنگ‌پریده یا زرد: کمبود گلبول‌های قرمز باعث کاهش رنگ طبیعی پوست می‌شود.
- ضربان قلب سریع یا نامنظم: قلب برای جبران کمبود اکسیژن باید سریع‌تر کار کند.
- تنگی نفس: کمبود اکسیژن باعث تنگی نفس به ویژه در هنگام فعالیت بدنی می‌شود.
- سرگیجه یا سبکی سر: کاهش اکسیژن به مغز ممکن است باعث سرگیجه شود.
- درد قفسه سینه: در موارد شدید، کم خونی می‌تواند باعث درد قفسه سینه شود.
بهترین غذاهای خونساز
بهترین منابع گوشت قرمز (به ویژه گوشت گاو و جگر)، مرغ، ماهی و صدف هستند. سایر غذاهای سرشار از آهن عبارتند از: نخود، عدس، لوبیا، توفو، سبزیجات با برگ سبز تیره مانند اسفناج، میوه های خشک مانند آلو و کشمش و غلات و نان های غنی شده با آهن. لیست غذاهای خون ساز به صورت زیر است.
- گوشت قرمز: گوشت گاو، گوسفند و جگر از منابع غنی آهن هستند.
- ماهی و مرغ: این‌ها نیز حاوی آهن هستند، اما به اندازه گوشت قرمز آهن ندارند.
- حبوبات: عدس، لوبیا، نخود و سویا سرشار از آهن هستند.
- سبزیجات برگ سبز تیره: اسفناج، کلم پیچ و بروکلی منابع خوبی از آهن و فولات هستند.
- آجیل و دانه‌ها: بادام، گردو، تخمه کدو و کنجد حاوی آهن هستند.
- میوه‌های خشک: کشمش، انجیر و خرما منابع خوبی از آهن هستند.
- تخم مرغ: زرده تخم مرغ حاوی آهن و فولات است.
هویج دشمن کم خونی
هویج با داشتن مقادیر زیادی از مواد مغذی و ویتامین‌های گوناگون، یکی از مفیدترین سبزیجات برای پیشگیری و درمان کم‌خونی محسوب می‌شود. این سبزی ریشه‌ای غنی از ویتامین A، بتاکاروتن، و آهن است که در تولید سلول‌های خونی و افزایش سطح هموگلوبین نقش حیاتی ایفا می‌کنند. مصرف مداوم هویج می‌تواند به بهبود گردش خون و تأمین اکسیژن کافی به بافت‌ها کمک کند، به همین دلیل میتوان آن را به عنوان یکی از بهترین خوراکی‌ها برای مقابله با کم‌خونی معرفی کرد و میتوان ادعا کرد هویج دشمن کم خونی است.
نکاتی برای جذب بهتر آهن
- ویتامین C: مصرف همزمان ویتامین C (مانند پرتقال، لیمو و کیوی) به جذب بهتر آهن کمک می‌کند.
- پرهیز از مصرف همزمان چای و قهوه: تانن موجود در چای و قهوه از جذب آهن جلوگیری می‌کند.
- پخت و پز مناسب: پختن غذاها با ظروف آهنی می‌تواند به افزایش میزان آهن آن‌ها کمک کند.
اهمیت تنوع غذایی
برای داشتن یک رژیم غذایی متعادل و تامین تمام نیازهای بدن، تنوع غذایی بسیار مهم است. سعی کنید از انواع غذاهای خونساز در برنامه غذایی خود استفاده کنید.
انواع منابع غذایی آهن
آهن مناسب برای بدن به دو دسته تقسیم می‌شود.
- آهن هم (Heme Iron)
- آهن غیرهم (Heme Iron)
آهن هم چیست؟
آهن هم نوعی از آهن است که در منابع غذایی حیوانی یافت می‌شود. مهم‌ترین ویژگی آهن هم جذب بالاتر نسبت به آهن‌غیر هم است. این می‌شود که افراد با ژیم غذایی حاوی انواع گوشت نیاز کم‌تری برای مصرف مکمل‌های آهن داشته باشند. از شاخص‌ترین غذاهایی که سرشار از آهن هم هستند شامل موارد زیر است:
- گوشت قرمز: گوشت گاو، گوسفند
- ماکیان: مرغ، بوقلمون
- ماهی: ماهی سالمون، ماهی تن
- جگر: جگر گاو، جگر مرغ
آهن غیرهم چیست؟
این نوع آهن در منابع گیاهی یافت می‌شود و جذب آن در بدن کمتر از آهن هم است، اما میتوان با مصرف همزمان ویتامین سی جذب آن را افزایش داد چرا که ویتامین سی می‌تواند به جذب بیشتر آهن در بدن کمک کند اما در طرف مقابل مصرف چای و قهوه می‌تواند جذب آهن را (چه آهن هم و چه آهن غیر هم) را به شدت کاهش داد. برخی از غذاهای سرشار از آهن غیرهم شامل:
- حبوبات: عدس، لوبیا، نخود
- سبزیجات برگ‌دار تیره: اسفناج، کلم پیچ، بروکلی
- دانه‌ها و مغزها: تخمه کدو، بادام، بادام زمینی
- غلات غنی‌شده: نان و غلات صبحانه غنی‌شده با آهن
- میوه‌های خشک: کشمش، خرما، زردآلو خشک
جمع بندی
آهن به عنوان ماده ضروری برای تولید گلوبول قرمز در بدن شناخته می‌شود. این ماده معدنی در بدن انسان تولید نمی‌شود و لازم است که از طریق منابع غذایی (غذاهای سرشار از آهن) یا از طریق مکمل آهن وارد بدن شود. از این رو مصرف انواع مکمل آهن با مشورت پزشک یا دکتر دارو ساز از اقدامات حیاطی برای سلامت است. اما توجه داشته باشد که مصرف مکمل آهن بدون مشورت پزشک یا دکتر داروساز ممکن است باعث عوارض جانبی شود.
منبع: newsinhealth.nih.gov
